АЙИҚ
Ўзбекистон Республикасида
хизмат кўрсатган журналист
Эркин Э рназаров таржимаси
I
Энди ит ҳам, одам ҳам ай и кдек эди. Й иртқичлар
- Қари Б ен н и ҳам қўш иб ҳисоблаганда, и кк и та,
одамлар ҳам -
том ирларида индеецлар, бирок; Сэм-
д аги д ек қабила бош лиқлариники к аб и бўлмаган
қони оқаётган Бун Хоггеннбекни қўш иб ҳисобла
ган да, и к к и та эди, ф а қ а т Сэм Ф азерс, Қари Бен
в а Шер лақабли наели чати ш ган ит бенуқсон в а
беиллат эди.
Бола ўн олти ёш да эди. Етти йилки у катталар
билан овга борарди. Етти йилки ғоят м ароқли суҳ-
батга қулоқ тутарди. Гурунг сокин, савдогарлар
қальалари дан ҳам кўҳнароқ туюлар в а аҳамиятли
к еч ар д и . Д а в р а д а ў р м о н н и н г бир қ и с м и га эга-
лик қилам ан деган ож из ф и к р д а (майор де Спейн
С атпендан сотиб олган бир п ар ч а ж ой н еча аерли
ў р м о н лар га
тен гл аш а оларм иди,
қ а р и я Томас
Сатпен ёки ҳатто унга бу бир п ар ч а ж ойни сотган
Чикесо қабиласи йўлбошчиси Иккемотубба қади -
м ий ўрмонлар билан баҳслаш а олармиди, ҳолбуки
буларнинг учаласи ҳам ўрмон олди-сотди моли бўла
олмаслигини билишарди) битимга имзо ч ек кан оқ
танли п л ан тац и я соҳиби, ун дан бу сохта эгалик
қи ли ш ҳуқуқи ни сотиб олган, б е ш аф қ ат,
н и яти
бузуқ ҳинду бўлса ҳам ra n ўрмонга бориб тақалар-
24
ди. Суҳбат одамлар: оқ, қ ора ёки қизил танлилар
ҳ ақ и д а эмас, балки матонатли в а сабрли, бардошли
в а иродали, ўрмон чорлаган, ўз бағри дан ж ой то
пиб берган аъло, тенги топилмайдиган, қадимий в а
қатьий қоидалари раҳм -ш аф қатни тан олмайдиган
овчилар, олишишлар, муросасиз ўтадиган ўйинлар,
итлар, айиқлар, бугулар ҳусусида бўларди. Гурунг-
ни бирон нарса билан таққослаб бўлмасди: у овдан
эсдалик сиф атида терилар в а шохлар, ғилофланган
милтиқлар осиқлик ш аҳар уйларидаги хоналарда ёки
плантация идораларида эмас, балки ҳали гўшти сову-
маган ўлжа илиб қўйилган уйчада, ўтин ёнаётган ўчоқ
атроф ида кечарди. Овчилар уйча в а ўчоқ бўлмаса,
брезент чодирлар ёнида, бурқсираб ёнаётган гулхан
атроф ида чордана қуриб, бамайлихотир овга якун
ясаш арди. Д аврада, албатта, май бўларди,
болага
ш иш адаги қўнғиртус ичкилик барча матонат, ақл,
чапдастлик в а уқувнинг энг тотли в а ёрқин лаҳза-
ларини қориш тиргандек туюларди, у овчилар оқиз-
ган қонни эмас, балки бу шаробдан тотиб қўриш га
чорлаётгандек бўларди. Бу ичкилик гўё жиловсиз ва
боқий руҳ ш арбати эди, овчилар уни мажусийлар-
нинг пасткаш в а беҳудаумидларидан ф арқли ўлароқ
абжирлик, қучлилик в а чаққонлик фазилатлари ша-
р аф и га қултумлаб, итоаткорона ичиш арди. Ҳамма
н арса ўш а ичкилик - вискидан бошланди, табиийки,
бош қача бўлиши мумкин эмасди - декабрнинг ўш а
тонгида болага ш ундай туюлганди.
Кейинчалик бола бу ан ч а олдинроқ бошланганли-
гини уқди. Ҳа, бу ёш и илк бор и к к и та р ақ а м д а ёзи-
ладиган бўлган в а ам аки вач ч аси М аккаслин унинг
сабри в а
чидам и етса, ўрм ондан овчи м ансаби в а
унвонини хизм ат қўрсатиб қўлга ки рити ш навбати
келганлигини айтган, уни ўзи билан биринчи м арта
лагерга, ўрмон хилватига олиб келган қунда бошлан-
25
ганди. У ҳали ўз кўзи билан кўрмаган, товони қоп-
қон билан м аж ақл ан ган , одам сингари ўз номига
эга қари ай и қн и гўё меросдек қабул қилиб олди.
Қари ай и қн и н г ш уҳрати атроф даги ўнлаб м и л я г а
ёйилган, вай рон в а ш ии-ш ийдон қилинган омбор-
лар, ўрмонга судраб кетилиб, п аққос
туш ирилган
чўчқа болалари, чўчқалар, бузоқлар, ҳар томонга
қўйилган тузоқлар в а қопқонлар, ти лка-и ора қ и
линган итлар, деярли рўбарўдан узилган, ун га эса
атиги болакайнинг н айчасидан пуфлаб отилган нў-
хотдек таъсир қилган питра в а ҳатто ўқлар хусусида
оғиздан-оғизга ўтиб келаётган қ и сса узундан-узоқ
эди; наҳмоқ наҳлавон бу м аж ақлаш в а босқинчилик
йўлидан бола дунёга келиш идан ан ч а илгари ҳам м а
н а р с а н и янчиб бораётганди, ан и қр о ғи ш а ф қ а т
сиз м уқаррарли к билан локомотивдек бостириб
кетаётганди. Айиқ кўпдан бери боланинг хаёлини
эгаллаганди. Бола ҳали болта тегмаган, ай и қ и кки
барм оқли и зи м уҳрини қ о л д и р ад и ган х и л в а тд а
бирор м ар та бўлмаганди; аммо паҳмоқ, баҳайбат,
й и р тқи чси ф ат эмас, балки кўзлари улкан, қонта-
лаш ай и қ
туш лари да гавд ал ан ар , гўё т еп аси д а
турарди: у ўзи гиж -гиж латадиган итлар, уни қувиб
етиш учун елдириладиган отлар, овчилар в а ўзига
қ а р а т а отиладиган ўқлар учун баҳайбат, уни бағри-
га олган хилват учун ҳам улкан кўринарди. Бола
ҳали туйғуси ақли бовар қилиш га ож из н ар сан и
т а с а в в у р қи лаётган д ек бўларди: йўқ қи ли н и ш га
ҳукм қилинган хилват - унинг хилват эканлигининг
ўзидан д аҳш атга туш адиган одамлар омочлари ва
болталари билан бетўхтов чеккаларини қиртиш лар-
дилар; ўрм онда тасо д и ф ан пайдо бўлган ваҳш ий-
д е к изғиб ю рган эмас,
бас келиб, хонакилаш тириб
1
М и ля-м асоф аб и рлиги , 1,852 километрга тенг
(таржимон
Do'stlaringiz bilan baham: 
