“bozor iqtisodiyoti nazariyasi-rivojlangan mamlakatlar bozor tajribasi”

Xulosa qilib aytganda, 
AQSH davlatining yuzaga kelishi, rivojlanishi 
erkinlik ruhiyatida davom etib, bu o`ziga xoslikni shakllantirgan. Mavjud tabiiy va 
ijtimoiy sharoit ishbilaromnlik, tashabbuskorik, ijtimoiy faollik ruhida bo`lishga 
moyilik tug`dirib, har qanday qiyinchilik, mehnatsevarlikka da’vat qilgan. Bu 
siyosiy erkinlik, demokratik tizim sharoitida jamiyatning shakllanishi, iqtisodiy 
rivojlanishning tezlashuvi va sog`lom ravishda davom etishiga katta ta’sir ko`rsatib 
keladi. Siyosiy, iqtisodiy erkinlik haqiqiy kuchli davlat va jamiyatni yaratishga olib 
kelgan. Albatta bunda avvalo kuchli, taraqqiy etgan bozor munosabatlari asosidagi 

---

82 
iqtisodiyotning xal qiluvchi ahamiyati kattadir. Aytish mumkinki, AQSHni shu 
darajaga yetkazgan avvalo uning qudratli bozor iqtisodiyotidir. 
Iqtisodiyotni 
sog`lomlashtirish, 
raqobatdoshlikni 
ta’minlash, 
ish 
o`rinlarining qimmatlashib borishi kabilar va shuningdek ayniqsa xomashyolarga 
jahon 
narx-navolarining 
ko`tarilib 
borishi 
yangi 
resurslarni 
saqlovchi 
texnologiyani qo`llash, mehnat unumdorligining o`sishini ta’minlovchi texnika va 
ish usullarini qo`llagan xolda ishlab chiqarishni yangilab borish ilg`or iqtisodiyotni 
yuzaga keltirishda asos bo`lib xizmat qilgan. Bu esa ilmiy-tadqiqot ishlarini 
kuchaytirish va yangi serunum texnika va texnologiyalarga talabni kuchaytirib 
bordi. 
AQSH o`zining qudratli iqtisodiyoti salohiyatidan foydalangan xolda 
o`zining manfaatiga xos davlatlarni rag`batlantirish va moliyaviy qo`llashda 
bevositalik bilan jahon banki, Xalqaro moliya fondi va qator xalqaro tashkilotlar 
ta’sirli o`rin egallagani uchun bularning imkoniyatlarini ham ishga solib, 
vositachilik usulidan ham keng foydalanadi. Shu bilan birga Shimoliy Amerikada 
erkin savdo bo`yicha kelishuv ham kelajakda AQSH iqtisodiyotiga katta naf 
keltirishi kutilmoqda. 
Amerika statistikasi bo`yicha mayda firmalarga 50 kishigacha band 
korxonalar kiradi. Rivojlanayotgan mamlakatlarda bu raqam 1-10 kishini tashkil 
etadi. Bu firmalar shunchalik asosliki, u ko`p pog`onali bozor iqtisodiyotida 
fundamental quyi qavat hisoblanadi. 
Mayda biznes individual, oilaviy va kichik guruhiy shalklarida bo`ladi. Bu 
hunarmandchilik, kosibchilik, savdoda, xizmat ko`rsatish sohalarida juda avj 
olgan. Eng muhimi, bu avvalo daromad manbai, tirikchilik asosi hisoblanadi. 
Shuning uchun ham ommaviy tus oladi. Shu bilan birga iste’mol buyumlari ishlab 
chiqarish va ularni sotishda katta o`rin egallaydi. Ko`p xollarda bu ko`pincha 
daromad va faoliyat qismi bo`lib, pul jamg`armasiga ega bo`lgan yollanma 
ishlovchilar ham bunday biznes bilan shug`ullanadilar.