Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
110 
mazmuniga ustalik bilan kiritish esa, o‘ziga xos innovatsion jarayon bo‘lib, bunda
o‘qituvchidan yuksak pedagogik mahorat talab etiladi. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Sayidaxmedov N. Pedagogik amaliyotda yangi texnologiyalarni qo‘llash 
namunalari. – T.: RTM, 2000. – 46 b. 
2. G‘ulomova M.X., Sobirova N.K. Yangi innovatsion texnologiya yordamida 
ta’lim samaradorligini oshirish usullari // Innovatsiya o‘quv jarayonida (tezislar 
to‘plami). –T.: 2009.– 106 b. 
 
ТАСВИРИЙ САНЪАТ ДАРСЛАРИДА РАНГЛАРНИНГ ПСИХОЛОГИК 
АҲАМИЯТИ 
 
Юсупова Шохиста Алимжановна 
Гулистон давлат университети Тасвирий санъат ўқитувчиси, 
Сайидқулова Одина Икром қизи 
Тасвирий санъат ва муҳандислик графикаси талабаси 
 
Аннотация: Мақолада тасвирий санъатнинг инсон хаётидаги ўрни. Умумий 
ўрта таълим мактабларида тасвирий санъат фанининг ўқитилиши. Ўқитувчининг 
дарс машғулоти жараёнида рангларнинг қай ҳолатда фойдаланиши ва унинг 
муҳим аҳамияти. Рангларнинг турли давлатларда қайдай маънога эга эканлиги 
хақида маълумотлар берилган. 
Калит сўзлар: ўқувчи, ўқитувчи, ранг, санъат, ёруғлик, психология, инсон, 
асар, гўзаллик, ғоя, рассом, хиссиёт, тасаввур. 

Санъатнинг энг муҳим ва ижобий хусусиятлари шундаки, фанлардан ўлароқ 

у кундалик хаётимизда бўлиб ўтаётган воқея-ҳодисаларни тушунчаларда эмас, 
балким холатни сезиб уни ҳис қилиб, идрок қилинадиган шаклларда, типик 
бадиий образларда гавдаланади. Бизнинг жамиятимизда санъат соҳаси эркинлик 
асосида вужудга келади. Санъатнинг ўчоғи тасвирий санъат ўзида 
инсонпарварликни, ватанпарварликни ва миллий руҳни илғор ғояларни илгари 
суради. Шу қатори тасвирий санъат асарлари инсонларга катта куч билан таъсир 
кўрсатади. Инсонлар тасвирий санъат асарларини томоша қилиб, унда 
тасвирланган гўзалликни кўриб, ўз хаётларига шундай гўзалликни акс эттиришга 
харакат қиладилар. Рассомлар ўз асарларида ҳаётни қандай кўрсалар ўшандай 
эмас, балки ундаги ҳарактерли кўринишларни танлаб оладилар, керакмас иккинчи 
даражали кўринишларни тушуриб қолдирадилар ва муҳимларини бўрттириб 
кўрсатадилар. Танишиш ва бўрттириш орқали рассомлар нарса ва ходисаларни 
кишиларнинг тафаккури ва ҳиссиётларига самарали таъсир кўрсатишга 
эришадилар. Рассом борлиқни шунчаки биладиган шахс эмас, балки у бой 
тасаввур ва тафаккур қилиш қобилиятига эга бўлган кишидир. У ўз ижодида 
борлиқни шунчаки акс эттирибгина қолмай, балки унга асосланган ҳолда 
нималарнидир ўйлаб топади, тасаввур этади ва тўқийди. Энг муҳими санъат 
асарлари ўз мазмунида борлиқни акс эттирибгина қолмасдан, у рассомнинг 
ғояларини ифодалайди, уни бойитади, Шу билан бирга бундай асарлар 

---