Biznes boshqaruv asoslari

1. Rag‘batlantirish va jazo strategiyasi: ya’ni, kishilar mukofot olish uchun ishlaydilar:
• kim ko‘p va yaxshi ishlasa, unga yaxshi haq to‘lanadi;
• kim undan ko‘p ishlasa, shunchalik ko‘p haq to‘lanadi;
• kim sifatsiz ishlasa, u jazolanadi.
2. Ish orqali motivlashtirish: xodimga uni qoniqtiradigan ishni bersangiz bas, ijro etish sifati yuqori bo‘ladi.
3. Menejerlar bilan doimiy aloqada bo‘lish strategiyasi: bo‘ysunuvchilar bilan birga maqsadni aniqlab olish, unga ijobiy aks aloqaga imkon berish, hattoki u to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri, yohud yanglishgan hollarda ham. Bu motivlashtirish modeli rahbar bilan xodim o‘rtasidagi munosabatni tahlil qilish va unga ustuvorlik berishga asoslanadi.

Motivlashtirishning quyidagi usullari qo‘llaniladi:

• pulni rag‘batlantirish va mukofotlash sifatida ishlatish;
• jazolash;
• raqobatni kuchaytirish;
• ish orqali motivlashtirish;
• yutuqni tan olish va taqdirlash;
• xodimlarni o‘qitish va yuksaltirish;
• salbiy ta’sirni cheklash va meyorlash;
• guruh mehnatini mukofatlash va rag‘batlantirish;
• xodimlarni boshqarish ishlariga jalb etish va h.k.
2.Ijtimoiy munosabatlarni boshqarish.
Ijtimoiy masulyat biror jamiyatning biznesdagi burchlari farovinligini anglatadi. Uning masuliyatini hisobga olib, biznes qiziqishlaringiz va ko'plab guruhlar qamrab olishi kerak. Ijtimoiy masuliyat biznesni kengaytirilgan ko’rinishi, ijtimoiy tashvishlarga ko’proq etibor qaratadi. Bu o’z ichiga atrof muhit himoyasi , fizik jihatdan tanlangan va qari odamlarning ish bilan taminlanishi va sog’lom va xafsiz ish o’rinlarini yaratilishini oladi.
Atrof muhit muhofazasi.
Asrash noyob tabiiy resurslarni saqlashdir.Bu ko’p kompaniyalarning maqsadi.Masalan, yog’och kompaniyalari qaysikim daraxtlarni istemol qiladiganlarda qayta o’rmonlashtirish loyihalari bor. Bazi tabiiy resurslarni o’rnini to’ldirib bo’lmaydi.Qayta yangilab bo’lmaydigan resurslar shundayki, ularni ishlatib bo’lgandan so’ng qayta o’rnini to’dirib bo’maydi. Misol gaz, neft, va minerallar mis va temir redasidir. Ifloslanish inson harakatlari mahsulida sodir bo’ladi. Bazi ishlab chiqarish usullari ko’llarning daryolarning va havoning ifloslanishiga sabab bo’ladi. Ijtimoiy masuliyatli ish ifloslanishga sabab bo’ladigan harakatlarni o’zgartirishga va vaziyatni rivojlantirishga harakat qiladi. Masalan injinerlar ifloslanishni kamaytiradigan yangi asboblarni loyihalashtiradilar.
Ijtimoiy masulyat biror jamiyatning biznesdagi burchlari farovinligini anglatadi. Uning masuliyatini hisobga olib, biznes qiziqishlaringiz va ko'plab guruhlar qamrab olishi kerak. Ijtimoiy masuliyat biznesni kengaytirilgan ko’rinishi, ijtimoiy tashvishlarga ko’proq etibor qaratadi. Bu o’z ichiga atrof muhit himoyasi , fizik jihatdan tanlangan va qari odamlarning ish bilan taminlanishi va sog’lom va xafsiz ish o’rinlarini yaratilishini oladi.
Atrof muhit muhofazasi.
Asrash noyob tabiiy resurslarni saqlashdir.Bu ko’p kompaniyalarning maqsadi.Masalan, yog’och kompaniyalari qaysikim daraxtlarni istemol qiladiganlarda qayta o’rmonlashtirish loyihalari bor. Bazi tabiiy resurslarni o’rnini to’ldirib bo’lmaydi.Qayta yangilab bo’lmaydigan resurslar shundayki, ularni ishlatib bo’lgandan so’ng qayta o’rnini to’dirib bo’maydi. Misol gaz, neft, va minerallar mis va temir redasidir. Ifloslanish inson harakatlari mahsulida sodir bo’ladi. Bazi ishlab chiqarish usullari ko’llarning daryolarning va havoning ifloslanishiga sabab bo’ladi. Ijtimoiy masuliyatli ish ifloslanishga sabab bo’ladigan harakatlarni o’zgartirishga va vaziyatni rivojlantirishga harakat qiladi. Masalan injinerlar ifloslanishni kamaytiradigan yangi asboblarni loyihalashtiradilar.
3. “Xodim” iborasi o`zbek tilining izohli lug`atida “biror idora yoki muassasada ishlovchi kishi, xizmatchi ” ma`nosida talqin etiladi. Hozirgi kunda xodim va uni boshqarish muamosiga 2 xil yondashuv mavjud.
Inson resurslarini boshqarish;Xodimlarni boshqarish;
Xodimlarni boshqarish deganda korxonada band bo`lgan kishilar salohiyatini rivojlantirish va undan samarali foydalanish, ularning normal (mo`radil) faoliyat ko`rsatish uchun zaruriy shart-sharoitlar yaratish bo`yicha o`zaro bog`langan tashkiliy-iqtisodiy ca sotsial tadbirlar tizim. Xodimlarni boshqarish tizimi deganda korxonada band bo`lgan kishilar salohiyatini rivojlantirish va undan samarali foydalanish, larning normal faoliyat ko`rsatishi uchun zaruriy shart-sharoit yaratish bo`yicha o`zaro bog`langan iqtisodiy-tashkiliy va sotsial tadbirlar tizimi tushuniladi.