Азим ҳожиев ўзбек тили сўз ясалиши



Download 51,54 Kb.
Pdf ko'rish
bet68/109
Sana02.06.2023
Hajmi51,54 Kb.
#947764
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   109
Bog'liq
Azim Hojiyev. O\'zbek tili so\'z yasalishi tizimi

ҳаваскорлар концерти бошланди. (И.Раҳим) Ҳатто бир куни
қисмдаги ҳаваскор санъатчилар ташаббуси билан „катта
ертўла“да концерт ташкил қилинди. (А. Ҳаҳҳор) Санъаткор
извошчини ҳайрон қолдириб, ўзидан ўзи ғулдураб борар эди.
(А. Қаҳҳор) ...Ўзбекистоннинг санъаткор зиёлилари ҳозирги
замон қаҳрамонининг характерини тобора чуҚур ва самарали
тадқиқ этиш ... йўлидан бормоқдалар. (Газетадан)
Демак, 
-кор
аффиксида ҳам шахс, ҳам белги тушунчаси бор. Бу нарса 
-кор
аффикси сифат ясаган ҳолларда ҳам сезилиб туради, 
яъни 
-кор
аффиксли сўзларда шахс ва белги тушунчалари 
бирлиги ифодаланади (сезилиб туради). Худди шу хусусият 
таъсирида фақат белги ифодаловчи 
-ли
аффиксли сўз ўрнида 
-кор
аффикси билан ясалувчи сўзни қўллаб бўлмайди ва, 
аксинча.
-кор
аффиксининг, асосан, шахсга оид белгини билди- 
рувчи сўз (сифат) ясашини кўрдик. Ана шу хусусиятига кўра 
шахсга оид бўлмаган белгини ифодаловчи сўз ясаши умумий 
меъёрга тўғри келмайди.
-кор
аффиксининг юқоридаги белги-хусусиятлари асосида 
ясалган янги сўзлар борки, улар ўрнида 
-чи
ёки 
-ли
аффикси 
билан ясалувчи вариантни қўллаб бўлмайди: 
Ҳаётимизнинг
илғор, ҳужумкор, яратувчи кишилари... Омилкор деҳқон.
Мўжизакор иитар. Тажовузкор давлатлар. „Лом-мим“ де-
мади-ю, таъзимкор бош эгиб қўя қолди.
Ана шу фактларнинг ўзиёқ кўрсатадики, кейинги вақт- 
ларда 
-кор
аффикси ёрдамида ўзбек тилининг ўзида янги 
сўзлар ясалди ва унинг бу вазифаси тўхтагани йўқ — маҳсулли 
аффикс. Лекин 
-кор
аффикси от ясовчи сифатида ҳам, сифат 
ясовчи вазифасида ҳам сермаҳсул эмас.

Download 51,54 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   109




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish