Азим ҳожиев ўзбек тили сўз ясалиши

-ли
аффикси билан ясалган бу типдаги сифатлар ҳаракат 
белгисини билдириши мумкин: 
Операция жуда муваф-
фациятли ўтганга ўхшайди. (А. Мухтор)
2. Шахс ёки нарса-предметда асосдан англашилган 
нарсанинг меъёрдан ортиқ (юқори, кучли) даражада эканини 
билдирувчи сифат ясайди: 
Арслонқул барваста қомат, ўмровли,
содда ўн саккиз яшар йигитча эди. (Ойбек) Оҳ, кўрсанг эди...
Қандай чиройли, қандай ацлли эканини билар 'эдинг, бекачим!
(А. Қодирий) Кечки норин учун катта қозонда ёғли қази пишади,
иккинчи қозонда қўй этидан шўрва қайнайди. (Ойбек)
-ли
аффикси шахс ёки предметда табиий равишда бор 
бўладиган нарсани билдирадиган сўз (асос)ларга қўшил- 
гандагина шундай маъноли сифат ясалади. Демак, бундай 
маънонинг рўёбга чиқишида ясовчи асос билдирадиган 
нарсанинг хусусияти ҳам роль ўйнайди. Масалан, ҳар бир 
одам маълум даражада (ортиқми, камми даражада) кучга, 
катгами ёки кичикми гавдага эга бўлади. Шу нарсани бил- 
дирувчи сўзларга 
(куч
ва 
гавда
сўзига) 
-ли
аффикси қўшил- 
гавда, шахснинг куч ва гавдага меъёрдан ортиқ даражада 
эгалиги ифодаланади: 
Аммо у [Мутал] ҳамон бўшалишга
кучанар эди ва кучли қўл баттарроқ сиқар эди. (А. Қодирий)
Бир вақтлар гавдали ва чиройли бўлган ўттиз яшар йигит
ҳозир озиб кетган эди. (Ойбек)
3. Феълнинг 
~(и)ш
аффиксли иш оти шаклига қўшилиб 
нарса-предметнинг феълдан англашилган иш-ҳаракат учун 
жуда мос (мувофиқ, боп) эканини билдирувчи сифат ясайди: 
ейишли, юришли
каби.
-ли
аффикси ёрдамида ясалган 2- ва 3- пункгда кўрса- 
тилган типдаги сифатлар у қадар кўп эмас.
II. Ҳозирги ўзбек тилида 
-ли
аффикси шакл ясаш 
вазифасига ҳам эга. У шахс ёки предметнинг сўз ясалиш 
асосидан англашилган нарсага эгалигини, унда шундай нарса 
борлигини билдирувчи форма ясайди: 
сувли (ерлар), молли
(хўжалик)
каби: 
Ойнавандли қўша-қўша хонали, газли,