Ат маҳсулотларини хавфсизлиги

26. Доннинг синфланишини текшириш
Фермерлар 10% намликга эга бўлган яхши сифатли дон ишлаб чиқариш тўғрисида қаттиқ кўрсатма олганлар ва улар одатдагидек яхши нархга сотишга ҳаракат қиладилар. Бу 20-25 % ли намликни назарда тутади ва дон шу даражагача қуритилиши керак, ортиқчаси булса фермерлар учун зиён бўлади.
23 омбор бевосита қуритиш ёки қуёшда қуритиш орқали ҳосил қилинган донни таҳлил қилиш шуни кўрсатдики, моғор киритилишини кўрсатувчи дон улуши афлатоксин миқдорига чизиқсимон мос келар экан.
Корреляция коэффициенти ( Г_к 0,67) 99,9% ли концентрацияда жуда муҳим эди ва моғор киритилиши афлатоксин миқдорига боғлиқ экан ва у синфлаш схемаси учун критерий сифатида қўлланилиши мумкин. Маълумки, моғор киритилишининг ҳаммаси ҳам A.flawus туфайли чақирилмайди ва худди шундай доннинг ҳамма қоплари моғор киритилишининг юқори улуши билан катта миқдордаги афлатоксинга эга эмас, лекин таҳлика юқори бўлади.
Дон синфланишини текшириш ишлаб чиқилган ва унинг мақсади фермерлар учун яхши сифатли дон ишлаб чиқаришнинг биринчи босқичларида сотиш лозимлигини исботлашдан иборат:
а) Дон «Афлатоксиннинг моғорга нисбати» фоизига қараб бўлиши керак (ARV %) ва у кўк-яшил ранг фоизи плюс киритилган моғор сифатида аниқланади. Бунда 4 даража бўлиши керак:
№ I < 1 % моғор . < 12 % намлик (мс); 2 % нарх мукофоти
№ II < 10 % моғор, < 12 % (мс); асосий нарх
№ III < 20 % моғор , < 12 % (мс); 2 % арзон
№ IY < 20 % моғор, < 12 % (мс); 4 % арзон
в) Намлик 12 % дан зиёд (Броун-Дювель усули) бўлган дон сотилмаслиги керак. Бу кўрсатма бутун савдо занжири бўйлаб қўлланилиши керак, яъни биринчи сотувчилардан бошлаб ярим майдаланган дон (:5 намлик) учун юқори нархни талаб қилишга ҳаракат қилишни керак.
е) сотишнинг биринчи босқичида кўк-яшил моғор билан заҳарланган ҳеч қандай дон сотилмаслиги керак. Агар биринчи харидор ҳар қандай кўк-яшил моғорни топса, улар инфекцияланган дон четлаштирилишини фермердан сўрашлари керак ва у парчаланиши шарт. Улгуржи сотувчилар ва мойли донлар билан таъминловчиларни огоҳлантиришлари керак, агар кўк-яшил моғор келтирилган дон да топилса, унда 1 % дан зиёд кўк-яшил моғорни тутган дон четлаштирилиши керак.


27. Тавсиялар
Лойиҳа қуйидаги тавсияларга олиб келади.
а) афлатоксинни камайтириш стратегияси, биринчи навбатда, бевосита қуритишни ва қатъиян очиқ қуёшда қуритишни қўллаш мумкинлигига концентрацияланиши керак. Катта оммавий компания бу стратегияни жорий қилишга йўнатирилиши керак;
б) Дон синфланиши, афлатоксин янги хавфини 20 мг/кг билан чегараланиши учун текширилиши керак;
в) Мой ишлаб чиқарувчилар учун ҳар доимги сертификация хизматини бажариш керак. Сертификация жараёнида жавобгар қўмита бўлади ва бу намунавий кўрсатмалар юбориш ва сертификацияланган материал учун тегишли мукофот нархини мойчилар учун белгилаш орқали амалга оширилади. Айниқса, қайд қилинадики, бу қўмита импортловчи компаниялар сертификатини қайта кўрадилар, чунки улар дон маҳсулотларига қўйилган талабларни қондиришлари керак;
е) Лабораторияларда қўлланиладиган таҳлил қилиш усуллари орқали афлатоксинни текширишни, ўрганишни жорий этиш керак. Келгуси изланишлар тез ҳисоблаш ва аниқ афлатоксин таҳлили усулларини яратиши керак ва сифат назорати ва текшириш мақсадларида намуналарни баҳолаш режаларини ишлаб чиқиш керак.