Asosiy vosiтalar hisobi

turlari
bo’yicha
(natural buyum shakliga ko’ra) quyidagi gruhlarga ajratiladi:

yer;

yerni obodonlashtirish;

moliyalanadigan lizing shartnomasi bo’yicha olingan asosiy
vositalar;

binolar, inshootlar va uzatuvchi moslamalar;

mashina va uskunalar; 

mebel va ofis jihozlari;

kompьyuter jihozi va hisoblash texnikasi;

transport vositalari;

ish hayvonlari;

mahsuldor hayvonlar;

ko’p yillik o’simliklar (daraxtlar);

boshqa asosiy vositalar;

konservatsiya qilingan asosiy vositalar.

---

Ahamiyati bo’yicha
, ya’ni ishlab chiqarishdagi ishtirokiga ko’ra,
asosiy vositalarni, odatda, ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo’lgan va
noishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo’lgan turlarga ajratib o’rganiladi.
Хo’jalik faoliyatida
foydalanish darajasi bo’yicha
asosiy
vositalarni harakatdagi va harakatda bo’lmagan turlarga ajratish
mumkin.
Тaalluqligi nuqtai nazardan
xo’jalik yurituvchi sub’ektning
o’ziga tegishli (ya’ni xususiy) bo’lgan va ijaraga olingan asosiy
vositalarga ajratiladi.
Тarmoqlar bo’yicha
esa asosiy vositalar sanoat, qishloq
xo’jaligi, qurilish, transport, savdo va umumiy ovqatlanish, sog’likni
saqlash va hokazolar kabi iqtisodiyotning tarmoqlariga tegishli bo’lgan
asosiy vositalarga guruhlanadi.
Asosiy vositalarni baholash tartibi.
Asosiy vositalarni to’g’ri hisobga olish faqat ularni baholashning
yagona tamoyili bo’lgan sharoitdagina amalga oshirilishi mumkin.
Moliyaviy hiso-botning xalqaro standartlari (MHХS)ga muvofiq
qiymatning quyidagi tushun-chalari mavjud:
boshlang’ich qiymati;
joriy qiymati;
qoldiq qiymati;
tugatish qiymati;

---

Asosiy vositalarni sotib olish, qurish, ishlab chiqarish yoki
holatini yaxshilash bilan bog’liq to’g’ridan-to’g’ri xarajatlarni,
jumladan, undan maqsadli foydalanish uchun zarur bo’lgan o’rnatish
bilan bog’liq bo’lgan xarajatlarni o’z ichiga oladi.