Ҳamid Шоdiev, Иbроҳim Ҳabibуllaev

 
12.2.Mehnat resurslari statistikasi 
Mehnat resurslari -bu ishga qobidiyatli mavjud aholidir
. “Mehnat 
kodeksi
” ga binoan O‘zbekistonda mehnatga layoqatli deb erkaklar 16 
yoshdan 60 yoshgacha, ayollar 16 yoshdan 55 yoshgacha belgilangan. 
Lekin, shu yoshdagi mehnatga layoqatsiz kishilar (nogironlar, imtiyozli 
pensiya (nafaqa) oluvchilar) mehnat resursiga kirmaydi, ammo mehnatga 
layoqatli yoshdan kichik va katta ishlayotgan kishilar q
o‘shiladi, ya’ni 
, 

---

284 
bu erda: MR-mehnat resurslar soni; MLA-mehnatga layoqatli yoshdagi 
aholi soni; I
O‘P-ishlayotgan o‘smirlar va pensionerlar soni.
Mehnat resurslari ish bilan band va band b
o‘lmagan aholi (ishsizlar) 
hamda iqtisodiy faol aholi va iqtisodiy faol b
o‘lmagan aholiga bo‘linadi. 
Ish bilan band b
o‘lganlarga: 
a) yollanib ishlayotganlar, shu jumladan ishlarni t
o‘liq bo‘lmagan ish 
vaqti mobaynida yoki uyda ish haqi olib bajarayotgan, shuningdek haq 
t
o‘lanadigan boshqa ishga, shu jumladan vaqtinchalik ishga ega bo‘lgan 
fuqarolar; 
b) kasallik, ta
’til, qayta tayyorgarlik, malaka oshirish, ishlab 
chiqarishning t
o‘xtab turishi tufayli, shuningdek qonun hujjatlariga muvofiq 
vaqtinchalik ishda b
o‘lmagan xodim uchun ish joyi saqlanib qoladigan 
boshqa hollarda ish joyida vaqtinchalik b
o‘lmagan fuqarolar; 
v) 
o‘zini mustaqil ravishda ish bilan ta’minlovchi fuqarolar, tadbirkorlar, 
shu jumladan yuridik shaxs b
o‘lmasdan tadbirkorlik faoliyati bilan 
shu
g‘ullanuvchi tadbirkorlar, kooperativlar a’zolari, fermerlar, shaxsiy 
yordamchi va dehqon x
o‘jaliklarida mehnat bilan band bo‘lganlar, bevosita 
mol 
o‘stiruvchilar, chorvachilik va boshqa qishloq xo‘jaligi mahsulotlari 
etishtiruvchilar va sotuvchilar, shuningdek k
o‘rsatib o‘tilgan fuqarolar 
toifalarining ishlab chiqarishda qatnashadigan oila a
’zolari; 
g) Qurolli Kuchlarda, Milliy xavfsizlik hamda ichki ishlar organlari va 
q
o‘shinlarida xizmatni, shuningdek muqobil xizmatni o‘tayotgan fuqarolar; 
d) jamoat birlashmalarida va diniy tashkilotlarda ishlayotgan, 
o‘z 
faoliyatini qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshirayotgan fuqarolar kiradi.
Mehnat 
bilan 
bandlar 
soni, 
ya’ni bir mehnat turi bilan 
shu
g‘ullanuvchilar soni, iqtisodiyotning real va norasmiy sektorida 
ishlovchilar va migrant mehnatchilar soni yi
g‘indisidan tashkil topadi va 
quyidagi formula orqa aniqlanadi: 
, 

---

285 
 
bu erda: 
N
B
- band aholi soni; 
N
R
– rasmiy sektordagi bandlar soni; N
R1 
- 
norasmiy sektordagi bandlar soni; N
M
– migrant ishchilar soni. 
Ishga joylashtirishga muhtoj mehnat bilan band b
o‘lmagan aholi 
(ishsizlar)