Ҳamid Шоdiev, Иbроҳim Ҳabibуllaev

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

5 
 
Darslikni maqsadi, vazifasi va tarkibi 
 
Keyingi 
yillarda 
Respublikada 
ta’lim 
sohasida 
o‘tkazilayotgan 
islohotlarning asosiy maqsadi – o‘z fikriga ega bo‘lgan, mamlakatni innovatsion 
rivojlanish yo‘liga o‘tkaza oladigan, jahonda o‘z tenglari orasida teng bo‘lgan, 
bilimdon va vatanparvar kadrlarni tayyorlashdir. Kadrlarni tayyorlashning eng 
muhim bazaviy omillaridan biri zamonaviy darsliklarni mavjudligidir. Shu 
munosabat bilan Toshkent moliya instituti statistika kafedrasining professorlari 
dunyoning eng rivojlangan davlatlar tajribasi asosida, Respublika qadr-
qimmatlarini unutmasdan, Statistika bo‘yicha darslikni yangi avlodini yaratdilar. 
Mazkur darslik barcha statistikani o‘rganuvchilar uchun mo‘ljallangan. 
Darslikni ushbu tartibda yozilishi, uning mazmuni va tartibini, nazariy va amaliy 
(ayrim hollarda tashkiliy) masalalarni yoritishni, prinsipial holatlarni aniq 
masalalar yordamida ko‘rsatib berishni oldindan belgilab beradi. 
Darslikni maqsadi – turli tabiiy va ijtimoiy hodisa va voqealarni 
xarakterlovchi statistik ko‘rsatkichlarni hisoblash texnologiyasini, ularning 
tipologiyasini, tarkibini, dinamikasini, o‘zaro bog‘liqligini, ularga ta’sir qiluvchi 
omillarni aniqlashda va baholashda zarur bo‘lgan iqtisodiy-statistik metodlarni 
qo‘llash asosida mavjud imkoniyat va ishlamayotgan zaxiralarni aniqlab ularni 
tezkorlik bilan xo‘jalik oborotiga kiritish yo‘llarini o‘rgatishdir.
Ushbu hisob-kitoblarni amalga oshirishda va statistik tahlil asosida 
xulosalar qilishda, innovatsion takliflar ishlab chiqishda va ularni amaliyotga 
tatbiq etishda o‘quvchiga ko‘maklashish darslikni vazifasidir. 
Darslik ikki bo‘limdan iborat. Birinchi bo‘limida statistik metodlar 
(statistik kuzatish, tasvirlash, tanlab 
kuzatish,
variatsion, dispersion, 
korrelyatsion tahlil, indeks, dinamikani o‘rganish va boshqalar) batafsil 
yoritilgan, ikkinchi bo‘limida esa sotsial-iqtisodiy masalalar (innovatsiya, aholi, 
mehnat bozori, moliya bozori, milliy boylik, milliy hisoblar tizimi, 
makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni hisoblash texnologiyasi va tahlil qilishning 
statistik metodlari aniq va amaliy misollar yordamida) o‘quvchiga tushuntirib 

---

6 
berilgan. Bizni fikrimizcha, statistika metodologiyasi namunaviy va amaliy 
misollar bilan to‘ldirilganligi darslikni ilmiy-amaliy qadriyatini oshiradi va uni 
o‘quvchilar tomonidan o‘zlashtirishni osonlashtiradi. 
Darslikni 
X 
bobini 
institut 
yosh 
olimlari 
D.Shadiyeva 
va 
Z.A.Nuriddinovlar yozgan, rasmlarni tayyorlashda M.Xashimov yordam berdi. 
Darslik mualliflari taqrizchilarga va uni nashrga tayyorlashda 
ko‘maklashganlarga o‘z minnatdorchiligini bildiradi hamda o‘quvchilardan 
kitobni takomillashtirish bo‘yicha taklif, mulohaza va istaklarni kutib qoladi.