Amea folklor institutu

Al qanadlı bedöylerin
her yérişi
Türk atları çöllerine
sığışmadı,
Qıpçaq çöllü bedöy atlar
yél qanadlı...
Qarapapaq Çölü isimli şiirin farklı yerlerinde tekrar edilen al kanatlı, rüzgâr kanatlı bu Türk atları Karapapak vatanının önemli parçasıdır.
Üzerinde yaşadıkları toprakların ne kadar uzun süredir Karapapak vatanı olduğunu Valeh Hacılar Qarapapaq Élleri isimli şiirinde şu şekilde dile getirmiştir:
Babaların yurdudu
Qarapapaq élleri,
Heresi bir ordudu
Qarapapaq élleri.
Bu yurdun kaya gibi sağlam ve Karapapak Türkünün mülkü olduğunu tarihin şahidi kayaları kanıt göstererek Bu Yurdun şiirinde dile getirmiştir:
Başının tacıdı Haça qayası,
Tarixler şahidi, qoca qayası,
Var elle tutulub ezel mayası
Süfresi né`metle dolu bu yurdun.
Hacılar’ın şiirlerinde coğrafi şekiller ve doğa olayları önemli bir yer tutmaktadır. Vatan coğrafyası Hacıların şiirlerine nakşedilmiş gibidir. Özellikle Pervana, Darvaz Ba­yatıları, İmirhesen Bayatıları isimli şiirleri insanı âdeta bu coğrafyalara götürmektedir:

Darvaz Bayatıları Nezik su, Sulu dere, Éllerin yolu dere, Bu kend bir tamaşadı – Sağı dağ, solu dere. Bu qaya Qatar qaya, Qol-qola tutar qaya Gündüzler yallı géder, Géceler yatar qaya. Ağ yol dolam-dolamdı, At dırnağı salandı, Qurdoğlunun qoruğu Qurdoğlundan qalandı. Bu tala Qoşa tala, Vérib baş-başa tala. Dünya fani dünyadı, Barı sen yaşa, tala. Bu bulaq Quyubulaq, Buz kimi suyu bulaq. Eysik olmaz yığnağın Yüz iller boyu, bulaq. Bu körpü Sınıq körpü,