Amea folklor institutu

Gözellik héykeli mi?!
Bir milletin fertlerinin öz güvenlerinin yüksekliği, o milletin dünya sahnesinde sürekli bir aktör olarak kalmasını sağlayan en önemli özelliktir. Na’melum Qaçağın Mezar Daşında Yazı adlı şiirinde Valeh Hacılar bu özelliğe yer vermiştir:
Men daş déyil, yaddaşların aslanıyam
Quruca bir daş bilse de çoxu meni.
Hüner dolu gehremanlıq dastanıyam,
Hünerin var - aç, varaqla, oxu meni.
Hacılar bunu insana ait özellikleri bir mezar taşına yükleyerek yapmıştır.
1.2. Dinî Unsurlar:
Qıpçaq élli alp erenler
bedöy atlı,
Qıpçaq çöllü bedöy atlar
yél qanadlı...
Valeh Hacılar’ın Qıpçaq Çölü şiirinde zikredilen Kıpçak elli, iyi koşan atlara sahip alperenler bir dinî unsurdur.
Dinî ögelere yer verilen bir başka Valeh Hacılar şiiri de Herşenin Ocağı şiiridir. Bu şiirde Herşenin ocağının Allah’ın bir hikmeti olduğu, geçmişinin eskiye dayandığı ve bu ocakta helal ve haramın birbirine karıştırılmadığı belirtilmektedir:
Herşenin ocağı bir and yéridi.
Herşenin ocağı - inam ocağı,
Tanrı hikmetidi, ilahi sirdi,
Qedimlerden gelir sesi, sorağı.
Ağbirçek neneler and içen zaman
“Herşenin ocağı haqqı” - dediler
“Her onu tanıyan, ona tapınan
İtirmez halalı, haqqı” - dediler.
Aynı şiirin Haqq Qapısı Hardadı? bölümünde çocuğunun saçını tarayan bir baba ile çocuk arasında Hakk’ı göklerde arama konusu üzerine gerçekleşen bir karşılıklı konuşma yer almaktadır:
Çatını vérdim quşa,
Quş mene qanad vérdi
Qanatlandım uçmağa,
Haqq qapısın açmağa…
- Haqq qapısı hardadı?
- Göyün yéddi qatında.
- Ora gétmek olar mı
Quşların qanadında?
Göyde ulduz var, ay var,
Harasında saray var?
- Orda haqqın dergahı,
Tanrının sarayı var,
Yéli, suyu, güneşi,
Ulduzu var, ayı var.
Bax, Haqqın dergahında
Herenin bir gismeti,
Her kesin öz payı var.
İnşallah, bunları sen
Böyüyende bilersen.
Valeh Hacılar’ın Erzurum adlı şiirinde vatan coğrafyası ve üzerinde yaşayanlar hakkında:
Zirve déyil, dağ déyil,
Göylere pilleken bu,
Başqa yérde arama,