Аmаliy mashg’ulotlаr mavzulari 1-amaliy mashg‘ulot ekologiya fanining bo’lumlari. Mashg‘ulotning maqsadi

 
Atmosfera havosini ifloslanishidan muhofaza qilishga qaratilgan 
tadbirlar. 
Agar atmosferada o’z-o’zini tabiiy tozalash jarayoni bo’lmaganda edi, yer 
kurrasida havo juda ifloslanib hayot uchun xavf vujudga kelgan bo’lar edi. 
Tabiiy tozalanish jarayoni shundan iboratki, atmosfera havosi tarkibini 
sekin yopgan yomg’ir (2 mm soatda) 28%, kor 80-90 %,o’simliklar 70 % tozalaydi.
Bir pushtali daraxtzorlar 
-10 % 
ga 
ikki polosalilari 
65%
tozalaydi 
Bir 
gektar 
o’rmon daraxtlarining barglari orqali atmosfera 
havosini,2 tonna ammiakdan, 80 tonna SO (oltingugurt oksidi) dan tozalaydi. 
Atmosfera havosini tozalashda tol daraxti eng yaxshi tozalagich hisoblanadi. Bir gektar 
tolzor 3-4 ga sosna, el daraxtlarining xususiyatlarini bajaradi. O’simliklar o’zidan 

---

fitonicit fermentini ajratib chiqaradi, bu ferment o’z navbatida yuqumli kasallik 
tarqatuvchi mikroblarni yuqatish xususiyatiga ega. 
Shu sababli o’rmon havosining 
1 m da 100-300 sanoat korxonalari atrofidagi havo tarkibida 6000-10000 tagacha 
bakteriyalar, mikroblar mavjud bo’ladi. 
Tuproqda yashovchi mikroorganizmlar ham atmosfera havosini zaxarli 
chiqindilardan tozalash xususiyatiga ega. 1 gektar maydonda yashovchi shunday 
mikrorganizmlar 8 tonnagacha uglerod, oltingugurt, azot oksidlarini zararsizlantirish 
qobiliyatiga ega. Ekinlar iflos moddalarni havodan yuvadi, shamollar ifloslovchi 
moddalarni uchirib, bir joydan ikkinchi joyga ko’chiradi. Tuproqka yoki suv yuzasiga 
tushgan iflos moddalar vaqt o’tishi bilan reaktsiyaga kiradi.
Yangi kontserogenmoddalarni hosil qiladi yoki neytrallashada. Lekin sanoat, 
ayniqsa yoqilgi sanoati taraqqiy etgan, transporti rivojlangan, qishloq xo’jaligi 
mexanizatsiyalashgan, ximiyalashgan, aholining ko’payib, urbanizatsiya jarayoni 
quchayotgan bizning asrimizda atmosferaning sun`iy ifloslanishi tabiiy tozalanishga 
nisbatan ustunlik qilmoqda. 
Shu sababli atmosfera o’z-o’zini tabiiy holda tozalaydi deb xotirjam bo’lish juda 
katta salbiy oqibatlarni keltirib chiqarishi mumkin. Shu tufayli atmosferaning sun`iy 
ifloslinishidan tozalash yo’llarini joriy etish, uni oldini olish bugungi kunning eng 
dolzarb masalalaridan biridir