Аmаliy mashg’ulotlаr mavzulari 1-amaliy mashg‘ulot ekologiya fanining bo’lumlari. Mashg‘ulotning maqsadi

Ekologiyada qo‘llaniladigan usullar. 
Organizmlarning yashash sharoitini va 
ularning bir-biriga ta’sirini, hamda atrof-muhit bilan o‘zaro munosabatlarini 
o‘rganish jarayoni turli ekologik usullar orqali olib boriladi. 
Bular: 1) ko’zatish, 2) Tajriba va taqqoslash, 3) matematik modellash 4) monitoring 
usullaridir. 
Usul (metod) - so‘zi yunoncha bo‘lib «biror narsaga yo‘l» degan ma’noni anglatadi. 
Ko’zatishda- 
birinchi navbatda daladagi ko’zatishlar muhim ro’l o‘ynaydi, ya’ni 
organizmlar populyasiyasi va ular jamoasining tabiiy holatdagi o‘zgarishlari o‘rganiladi. 
Bunda odatda biologiya, fiziologiya, biokimyo, anatomiya, sistematika va boshqa 
fanlarning usullaridan keng foydalaniladi. 
Tajribada
- inson tomonidan sun’iy yo‘l bilan ekologik jarayonlar hodisalarning 
mohiyatini va o‘zaro bog‘lanishlarini o‘rganish, hamda aniqlab olish maqsadida muhit 
(sharoit) o‘zgartriladi. Boshqacha qilib aytganda, tajriba inson tomonidan yaratilgan 
sharoitda kechayotgan ma’lum tabiiy jarayonli ko’zatishdir. 
Ekologik ko’zatishlarni muvaffaqiyatli amalga oshishini ta’minlash uchun, birinchi 
navbatda dala va laboratoriya tajribalarini to‘g‘ri qo‘yilishi, tajriba natijalarining aniqligi 
va boshqa kerakli ma’lumotlar to‘g‘risida to‘liq tasavvurga ega bo‘lish muhim 
ahamiyatga ega. Eng asosiysi, tajriba natijalari haqida ko‘rsatkichlarning o‘zgarishiga 
qarab xulosa chiqarilishi uchun, tajriba ma’lumotlarini kontro’l (namuna) bilan 
taqqoslash zarur. Ekologik ko’zatishda tajriba usuli hech vaqt taqqoslash usulisiz olib 
borilmaydi. 
Ekologik ilmiy tadqiqot ishlarida laboratoriya (sun’iy) tajriba usuli tabiiy sharoitda 
to‘liq to‘g‘ri kelmasligi sababli keng yoyilmagan. Shunday bo‘lsada, organizmlardagi 
hayotiy jarayonlarning ba’zi tomonlarini (masalan turlar o‘rtasidagi raqobatni 
o‘rganishda) laboratoriya sharoitida G.F.Gao’ze in fo’zoriyalarda olib borgan tajriba 
natijalari asosida yerishdi.