Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Filtrlarni tayyorlashda ko`pincha perxlorvinil mato ishlatiladi(AFA filtrlari,FPP matosidan ishlangan filtrlar).Bu matolar havoni katta tezlik bilan o`tkazishga imkon beradi(100 1/min gacha).Bundan tashqari,bu filtrlar kimyoviy zararli va emiruvchi muhitga chidamli bo`lib,har qanday zarrachalarni yuqori samaradorlikda ushlab qoladi.
Bundan tashqari xavo tarkibida chang miqdorini aniqlashning bir necha usullari mavjud:
-aspiratsion-xavoni g`ovak materiallar yoki suyuqliklar(suv,moy)orqali so`rilishi.
-sedimentatsion changni tabiiy shisha plastinkalariga qo`nishi va sirt yuzasida changni hisoblash
-changni elektr cho`ktirish-yuqori kuchlanishga ega bo`lgan maydon hosil qilib, bunda chang zarrachalari elektrlanib elektrodlarga tortiladi.
-fotometrik usul-kuchli yorug`lik nuri orqali chang zarrachalarini aniqlaydi
-radioizotop usuli-changlanishdan oldin va keyin filtr orqali o`tkazilgan β-zarrachalari oqimini ssusayishi darajasi xisobiga filtrda ushlanib qolgan chang og`irligini o`lchashga asoslangan.
Ishlab chiqarish havosi tarkibidagi changlar,ularning zararli ta'siri
Sanoatda,qishloq xo'jaligida bajariladigan ishlarning hammasida,transport vositalarining ishlatilishida changlar hosil bo'ladi va ajraladi.
Bunday changlar kelib chiqish manbaiariga ko'ra:tabiiy va sun'iy changlarga bo'linadi.
Tabiiy changlar-inson faoliyatiga bog'lig bo'lmagan holda hosil bo'ladigan changlar.Bunday changlar shamol va kuchli bo'ronlar ta'sirida qum va tuproq yemirilgan qatlamlarining uchishi,o'simlik va hayvonot olamida paydo bo'ladigan changlar,vulqonlar otilishi,kosmosdan keladigan changlar(kosmik jismlaming yerga tushishi,yonib ketishidan hosil bo'ladigan changlar)kiradi.
Tabiiy changlarning migdori tabiiy sharoitga,havoning holatiga,yil fasliga, aniqlanayotgan zonaning qaysi mintaqada joylashganligiga bog'lig.Masalan, atmosferadagi changlar miqdori shimoliy tumanlarga nisbatan janubiy tllmanlarda, o'rmon zonalariga garaganda cho'l zonalarida,qish oylariga nisbatan yoz oylarida ko'proq bo'lishi ma' lum.Ma'lumotlarga qaraganda,har bir kubometr havo tarkibida katta shahar hududlarida 6 ming atrofida,avtomobil vositalaridan ajraladigan qurum va tutunlami ham go'shib hisodlaganda 30 ming atrofida har xii kattalikdagi chang zarralarini tashkil etadi.