Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Anemometrlar millarining o`lchashdan so`nggi ko`rsatmalari yozib olinadi va parraklarning bir daqiqa ichida aylanish soni aniqlanadi.
Masalan:anemometr millari o`lchashdan oldin 1230 raqamli 60 daqiqada o`lchashdan So`ng 1350 raqamini ko`rsatadi.Demak anemometr parragi bir daqiqada ikki marta aylangan(1350-1230=120; 120:60=2).
Berilgan grafik yordamida havo tezligi m/s ekanligi aniqlanadi. Elektrotermoanemometr bilan havo tezligini o`lchash uchun, ham avval asbob ko`rsatkichi belgilanib, so`ngra maxsus grafikdan tezlik aniqlanadi.
Ish joylari,sharnollatish teshiklari,deraza oldidagi havo hamkatining tezliklarini o'lchash uchun parmkli yoki kosachali anemometrlardan foydalaniladi.
Kosachali anemometr. havo tezligining 1 dan 10 m/s gacha o'lchash imkonini bemdi.Asbobning ishlash prinsipi quyidagicha asbob o'qi unga mahkam o'rnatilgan parmklari bilan harakatlanayotgan havo ta'sirida aylana boshlaydi, havo hamkati tezligi qancha katta bo'lsa, u shunchalik tez aylanadi. O'q tishsimon g'ildiraklar sistemasi orqali strelkalarga ulangan.Markaziy strelka birlik va o'nliklarni, mayda millarning strelkalari bo'linmalarning yuzdan va mingdan bir ulushlarini ko'rsatadi.Yon tomonida joylashgan richag yordamida o'qni tishsimon g'ildiraklar sistemasidan uzish yoki ulash mumkin.
O'lchash oldidan millar ko'rsatkichlarini o'qdan uzib qo'yilgan holda yoziladi. Asbobni o'lchash nuqtasiga o'rnatiladi va o'q unga rnahkamlangan parraklar ~ilan birga aylana boshlaydi.
Sekundorner bo'yicha vaqt belgilab olinadi va asbob ulanadi.Bir rninut vaqt o'tgandan keyin o'qni uzib qo'yiladi va ko'rsatgichlar yana yoziladi.Ikkinchi yozib olingan ko'rsatgichlardan birinchisini ayirib,ayirmani 60 ga (bir rninutdagi sekundlar soni)bo'lib,strelkaning bir sekund ichida o'tgan bo'linmalari soni topiladi. Keyin asbobga qo'shib beriladigan grank bo'yicha havo hamkatining bir sekunddagi rnetrlar tezligi aniqlanadi.
Termoanemometming umurniy ko'rinishi.
Havo harakatining aksari korxonada talab etiladigan kichik tezliklarini (sekundiga bir metrdan kam)o'lchash uchun termoanemometrlardan foydalaniladiU shuningdek,havo haroratini o'lchash imkonini ham beradi. Termoanemomet~yarim o'tkazgichlardan yasalgan batareyali asbobdir.
O'lchash asosi asbob datchigi qarshiligining o'zgarishiga asoslangan bo'lib,bu o'zgarish harorat va havo harakatining tezligi o'zgarganda sodir bo'ladi. Asbobga uning tuzilishi va o'lchash texnikasi bayon etilgan tavsiyanoma ilova qilinadi.Havoning kimyoviy tarkibi,fIzik xususiyatlari va tarkibida har xil moddalaming bo'lishi,havodan nafas olib mehnat qilayotgan kishilar uchun juda muhim.Chunki havoning tozaligi inson salomatligini saqlovchi muhim omil hisoblanadi. Havoning holatini bosimi, zichligi, harorati, absolyut namligi, namlik sig'imi, nisbiy namligi, issiqlik sig'imi va boshqalar bilan belgilanadi.
Havo bosimi. Havoning bosimi dengiz sathiga nisbatan o'lchanadi va 760 mm.simob ustuniga teng, Toshkent uchun esa 715-740 mm.simob ustuni oralig'ida bo'ladi.