Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti “Umumiy xirurgiya va travmatologiya” kafedrasi

 
Qon ketishining 4 darajasini farq qilinadi: 
I
 
darajasi - kam qon yo’qotadi, gemodinarnikaning buzilishlari kam 
bo’ladi. Qon tomir urishi oz-moz tezlashadi, arterial bosim normal. MVB 
tanqisligi keragidan 5 foizgacha, gemoglobin 100 g/ l dan yuqori. 
II
 
darajasi - ko’proq qon yo’qotadi. Bemorning ahvoli o’rtacha 
og’irlikda, bo’shashgan, teri qoplamlari rangpar. Qon tomir urishii tezlashgan, 
arterial bosimi simob ustuni hisobida 80 mm gacha. Gemoglobin 80 g/l. 

---

III
 
darajasi - bemorning umumiy ahvoli og’ir, rangi keskin bo’zargan, 
uni sovuq ter bosgan, qon tomir urishi tezlashgan, arterial bosimi simob 
ustuni hisobida 60 mm gacha pasaygan. MVB tanqisligi keragidan 30 
foizgacha, gemoglobin 50 g/l. 
IV
 
darajasi - mo’l qon yo’qotib, bemor uzoq vaqtgacha hushidan ketadi, 
bu holat agonal holatga yaqin bo’ladi. Qon tomir urishi va bosim amalda 
aniqlanmaydi. MVB tanqisligi 30 foizdan yuqori. Bunday ko’p qon 
yukotishlar bemor hayoti uchun jiddiy xavf tug’diradi va zudlik bilan 
globulyar hajm tanqisligini, qonning plazma hajmini qon quyish, eritrotsitar 
massa quyish, izotonik eritmalar yuborish bilan to’ldirishni talab etadi. 
Transfuzion terapiya qon yo’qotilishiga bog’liq: chunonchi, MVBning 
10 foizga tanqisligi deyarli korrektsion terapiyani talab etmaydi, MVB 
tanqisligi 20 foiz atrofida bo’lsa, qon o’rnini bosadigan suyuqliklar (plazma, 
albumin, protein va b.) quyilishi shart. 25-35 foiz MVB atrofida qon 
yo’qotilishi eritrotsitar massa (1/2 g hajm) va keyinchalik qon o’rnini 
bosadigan suyuqliklar (yuqori molekulyar dekstranlar, kristalloid preparatlar) 
bilan to’ldiriladi. 
Qon ketish sababini, uning kuchini differentsial diagnostika qilishda, 
hozir shoshilinch gastroduodenofibroskopiyaga katta aharniyat beriladi. 
Gastroduodenal qon ketishi bo’lgan hamma bemorlar uning kuchi va 
darajasidan qat’i nazar, kechayu kunduz, shoshilinch yordam ko’rsatadigan 
xirurgik bo’limlarga yotqiziladi. Qon yo’kotishning og’ir darajasidagi, aktiv 
qon oqadigan bemorlar, yoshi ulg’aygan va keksa odamlar reanimatsion 
bo’limga yoki intensiv terapiya palatasiga yotqizilishlari kerak, bu erda 
quyidagi diagnostik va davolash tadbirlari o’tkaziladi: 1) MVB ni o’lchash; 2) 
o’mrov osti venasini katetrlash; 3) me’dani zondlash, uni sovuq suv yoki 
epsilonarninokapron 
kislota 
bilan 
yuvish; 
4) 
shoshilinch 
ezofagogastrofibroskopiya; 5) oksigenoterapiya; 6) kardioterapiya; 7) qon 
yuqotish darajasini aniqlash; 8) gemostatik preparatlar yuborish. 
Gemostatik davolash uchun qon ivish xususiyatini oshiradigan va qon 
ketayotgan sohadagi qon oqimini kamaytiradigan dori-darmonlar qo’llaniladi: 
1) quruq va nativ plazmani 20-30 ml dan har 4 soatda bo’lib-bo’lib yuborish; 
2) 1% li vikasol eritmasini sutkasiga 6-8 ml gacha mushak to’qimasiga 
yuborish;