Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti “Umumiy xirurgiya va travmatologiya” kafedrasi

Teshilgan gastroduodenal yaralar
Me’da va o’n ikki barmoqli ichak yaralari perforatsiyasi - yara 
kasalligining 
eng 
xavfli 
asoratlaridan 
biridir: 
turli 
mualliflarning 
ma’lumotlariga ko’ra ular 3 dan 30 foizgacha uchraydi. 
Yaralarning teshilish sabablari har xil. Ko’pincha bundan oldin yara 
atrofidagi yallig’lanish jarayoni qo’ziydi, simptomlar kompleksi kuchayadi 
(«prodromal» davr), ba’zan qorin ichidagi bosim oshadi. 
Yara teshilishi mehnatga layoqatli yoshda (20-50 yosh) uchraydi. Yoshi 
ulg’aygan va keksa odamlarda yara perforatsiyasi unchalik ko’p kuzatilmaydi. 
Yarasi teshilgan bemorlarda davomli «yara» anamnezi kuzatiladi, biroq 
yoshlarda (30 yoshgacha) teshilish batamom tinch sharoit fonida paydo 
bo’ladi («soqov» yaralar teshilishi). 
Bemorlarning 80-85 foizida o’n ikki barmoqli ichak boshlang’ich 
bo’limining oldingi devoridagi yara, kamroq - me’da pilorik bo’limidagi yara 
teshiladi. 
Kasallik patogenezida me’da va duodenal suyuqlikning ozod qorin 
bo’shlig’iga doimiy oqib turishi katta aharniyatga ega, u avvaliga shokka olib 
keladi. 
Kichkina teshikning fibrin, charvi, yaqinda joylashgan a’zolar, qattiq 
ovqat bo’lakchalaridan bekilib qolishi jarayonni chegaralaydi: bu holda usti 
yopiq perforatsiya yuz berishi ehtimol. Yara qorin bo’shlig’i orqasiga, kichik 
charviga, ko’ks oralig’iga teshilganda kamdan-kam yuzaga keladigan aturik 
klinika paydo bo’ladi. 
Teshilgan yaralar o’tkir yoki surunkali xarakterga ega, yakka yoki ko’p 
sonli bo’ladi.Yara perforatsiyasi (teshilishi) klassifikatsiyasi. Keyingi yillarda 

---

B.D. Komarov va V.S. Savelev tomonidan taklif etilgan klassifikatsiya keng 
qo’llanilmoqda. Quyida ushbu klassifikatsiyani keltirarniz: 
I.
 
Etiologiyasi bo’yicha: yarali va gormonal.