А к а д е м и я а. А. О р т и д о в



Download 5,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/38
Sana25.09.2022
Hajmi5,95 Mb.
#850206
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   38
Bog'liq
Хуфёна иқтисодиёт. Ортиқов А

И ж т и м о и й ф ункциш ар
'Гадбиркорлик фаолияти бир 
цатор ижтимоий функцияларни бажариш билан хам 
бопш х, Хужалик юритиш сохасида сезиларли натижа- 
ларга эришиш тадбиркорни ишлаб чицарилаётган бой - 
ликларн ин г 
ассортимент ини 
узгартириш 
ва 
купайтириш. улар га янги истеъмол хусусиягларини бе- 
риш каби масалаларни \ап этишга ундайди. Натижада, 
истеъмолчиларнинг м а\ сулоп ар н и танлаш имконияти- 
ни кенгайтиради, улар турмуш тарзининг усишига им ­
кон тукилади. Ресурслардан тежамкорлик билан фойда- 
ланиш эса технологияни такомиллаш тириш га, атроф 
мухитни химоя кдлиш , экологик муаммоларни хал 
этишга имкон тугдиради.
Ш ундай цилиб, тадбиркорнинг фаолияти (тадбир­
корлик) (|)укаролар ва улар ую ш маларининг ташаббус- 
корлигига асосланган холда амалга ош ирилган мустацил 
фаолият булиб, фонда олишга йуналтирилгандир. Бу 
фаолият ганаккалчилик, мул кии жавобгарлик асосида
73


корхонанинг белгиланган ташкилий-хукук^ий куриниш и 
доирасида амалга оширилади. У збекистон Республика - 
сида тадбиркорлик субъек тлар и-республик а фукаролари 
ва хорижий мамлакат фукдролари >;амда фукаролар 
уюшмаларидир. Ф укдролар давлат руйхатидан утгандан 
сунг 
тадбиркорлик 
маком ин и 
оладилар. 
Руихатдан 
утмасдан тадбиркорлик билан ш угулланиш ман этилади, 
баъзи холл а рд а ж иноий жавобгарликка \ам тортидиши 
мумкин.
Тадбиркор бозор хуж алигининг энг мухим, асосий 
фаолият курсатувчисидир. Тадбиркорлик фаолиятининг 
асосида тадбиркорда мавжуд булган ресурслардан (пул, 
моддий бойлик, меунат ва Х -к) унум ли фойдаланиш 
ётади. Тадбиркор м улк эгаси, менежер (бош карувчи)дан 
муайян фарк килади. Тадбиркорнинг хукукий мавкеи. 
фойдани таксимлашла к;атнашуви, фаолиятининг кафо- 
латланиш и У збекистон Республикаси Ф укаролик кодек- 
си моддалари билан тартибга солинади. Хусусан, корхо- 
на тузиш, унинг фаолияти учун зарур м ол-м улк сотиб 
олиш ; барча турдаги хужалик субъектларига моддий
молиявий, мехнат. ахборот ва табиат ресурсларидан тенг 
фойдаланиш хукук^ни бериш; мулк шаклидан катъи на- 
зар. барча корхоналарга бир текис имкон яратиш; 
ноконуний хатти-харакатлардан корхоналар мулкини 
\имоя килнш: тадбиркорлик сохасини белгиланган дои- 
раларда мустакдш танлаш; алохида корхоналарнинг бо- 
зордаги м он он ол мавк,ега эришишига 
\\уп
куймаслик, 
виждонсиз ра^обат курашининг олдини олиш .
Тадбиркорлик - юк,ори мехнат унумига эришишга 
рагбатлантирувчи, жамиятнинг ижтимоий талабларини 
кондиришга карагилган фаолиятдир. Тадбиркорликнинг 
ривожланиши у ёки бу мамлакатда бозор муносабатла- 
рининг ривожланиш даражаси ва, знг аввало. иктисодда 
хусусий соханинг эркин ривожланиши билан белгила- 
нади. Тадбиркорлик фаолияти крнунлариинг фаол иш- 
лаш ини, молия-кредит ва валюта сиёсати. инвестиция.
^ 4


соликда тортиш, тузилмавий узгаришлар, бозор инфра­
стр уктур ам ни нг ш аклланиш и ва ривож ланиш и (биржа- 
лар, тижорат банклари, сутурта компаниялари, аудитор- 
ли к фирмалари ва бошк,алар)ни такрзо к,илади. Кор- 
хонанинг гаш килий-хукуций курннишидан к,атъи назар. 
тадбиркорликка бахо беришда дунё амалиётида кабул 
цилинган ва кулланиб келинаётган мезонлардан фойда- 
ланиш тавсия этилади.
Ш ун и таъкидлаш лози м ки , иш билармон ода мл ар 
тадбиркорлик ф аолиятини ташкил этишларида купгина 
кртйинчиликларга дуч келадилар. Буларнинг \аммаси 
руйхатдан утказиш нинг мураккаблиги, банкларда хисоб 
варагини очиш нииг серташвишлиги билан богликдир. 
Бюрократик тускинлар купгина тадбиркорларнинг кри­
минал ицтисодий мупосабатларга киришига сабабкор 
булиб келмокдалар. Буларга яна бюрократик рэкетни 
Хам к у ш и т мумкин. Охир оцибатда, бизнес билан 
ш угулланувчилар куп мураккаб муаммоларни ечиш лари- 
га тутри келади. Бундай холатлар уларни криминал му- 
носабатларга орка кдпишга, коррупциялашган. жиноий 
элементларга куш илиб кдлишларига о ли б келади. Акс 
Холда, 
тадбиркор 
тазик 
остида 
уз 
фаолиятини 
■фстатишга мажбур булиб к,олади.
Хуфёна 
(крим инал) 
ф аолиятнинг 
ицтисодий-иж- 
тим оий салбий оцибатлари раем и й 
ицтиеодиётдан 
муай- 
ян ресурсларнинг 
узлаш тирилиш и натиж асида 
инвести- 
циялар хамда оборот воситалари хажмининг камайиши- 
да яккол намоён булади. 
Бунине оцибатида ишлаб 
чицариш еуръатлари пасаяди, бюджетга тушадиган со- 
л и к ва бошца мажбурий туловларнинг ха жми камаяди. 
иш хаки ва нафацаларни тулаш уз вацтида амалга оши- 
рилмайди. ахолининг турмуш даражаси пасаяди. Мута- 
хассисларнинг 
\и соб-китобига Караганда, 
Россия Ф еде-


рациясида хуфёна икдисодиётнинг хд.жми 90 - 110 млрд 
AKJ.I1 доллари микдорида бахрланади1.
Ж амоатчиликнинг хуфёна иктисодиётнинг даромад- 
ларига 
салбий 
муносабати 
давлатнинг 
нкдисоднёт 
со^асининг хавфсизлигини таъминлаш масаласига 
т ь т и -
бор к,аратишни, крнунчиликни \имоя этишни талаб 
Кил ад и. 
Бу эса юридик ва жисмоний шахсларниш 
хужалик ва м олиявий фаолияти устидан маъмурий 
хдмда 
молиявий 
назорат 
чора-тадбирларини 
ишлаб 
чик,ишни такозо этади. Хуфёна фаолият учун, албатта, 
жазо чоралари курилиш и шарт.
М аъмурий-буйрук.бозлик даврида шаклланган ицти 
содиётдаги хуфёна муносабатлар бозорга утиш даврида 
Хам мавжудлигича крлмокда. У лар н инг куриниш лари ва 
тузилиш и 
муайян 
узгаришларга 
учради. 
Сиёсий 
баркарорликнинг сусайиши, 
иктисоддаги 
инк,ирозий 
хрлатлар, хукукни мух,офаза кдлувчи органлар том они- 
дан аникданаётган иктисодий жиноятлар сонининг нис- 
батан камайиши криминал хусусиятга зга булган хуфёна 
бизнеснинг барк уриб усишига сабабчи булди. Ж иноий 
статистика сиёсий хрлат мураккаблашган, миллатлараро 
низолар кучайган, миллатчилик кара кат и авж олган, 
умумий жиноятчилик усган шароитда иктисодий ж ино- 
ятларнинг камайишини таъкидлайди.
Хуфёна тадбиркорлик — мураккаб. зиддиятли в о це­
ли клир. 
У жамиятдаги ижтимоий 
ишлаб чицариш, 
иктисодий 
муносабатлар 
тизими 
ва 
такрор 
ишлаб 
чицаришнинг барча циклларига тули к алокдцордир.
Уларга жамият томонидан назорат кдгшнмайдиган 
моддий-товар бойликларини иш лаб чик,ариш. таксим- 
лаш. айирбошлаш ва истеъмол килиш. давлат бошк,арув 
органларидан яш ирилган давлат ва нодавлат мулкини 
гайриконуний йуллар билан шахсий ва гурухий манфа- 
атлар 
йулида 
фойдаланиш 
борасидаги 
иж тимоий-
1 Труд-7. 2002. 10 янв.
76


ицтисодий муносабатлар, ицгисодий ф аолиятнинг нор­
матив хужжатларда ва турли цоидаларда белгиланмаган 
хужалик ю ритиш нинг турлари билан шутулланиш ва 
бошцалар киради. Хуфёна тадбиркорлик асосида сал- 
бий, ж иноий хатти-харакат ётади. шу билан бирга, ху­
фёна ицтисодиёт — муайян ижтимоий ишлаб чицариш 
муносабатларидир.
Ш уни 
алохида таъкидлаш лозим ки. хуфёна тад­
биркорлик иктисодиётга иккиёцлама таъсир курсатади.
Биринчидан, у цивилизациянинг, бозорни нг цонун- 
ларига буйсунмайди ва шу нуктаи назардан унинг ри­
вожланиши 
йулида 
кучли 
ту си к сифатида 
намоён 
булади. И ккинчи томондан, хуфёна бизнес ишбилар- 
монлари уз капитал маблакларини 
муомалага жалб 
цилиб, 
жамиятнинг 
бозор 
муносабатларига 
тезкор 
утишига имкон тутдирадилар. Хуфёна ицтисодиётнинг 
та>утил цилинган бу куриниш лари хуфёна тадбиркорлик 
фаолиятининг муайян э\гиёжларидан келиб чицади 
х,амда жамиятдан яш ирилган фойдани узлаштиришга 
йулланган. Таъкидлаш лозим ки, хуфёна бизнеснинг 
фойдаси нафацат бу фаолият билан тукридан-тугри 
шугулланувчиларга, 
балки 
\окимиягнинг 
турли 
погоналарида коррупциялашган лавозимдаги шахслар. 
ж иноий тузилмалар вакилларининг ,\ам даромадларига 
айланиб бормоцда. 
Бундай \олат ицтисодга, давлат 
бюджетига. инсонларнинг турмуш тарзига, ижтимоий 
муносабатларга салбий таъсир этади, жамиятнинг маъ- 
навий, мафкуравий ва ахлоций асосларини емиради.
Хуфёна ицтисодиёгни юзага келтирувчи хуфёна тад­
биркорлик барча иж тимиоий-ицтисодий ва сиёсий ти- 
зимларда мавжуддир. Аф сус-надомат билан тан олиш 
керакки. охирги йилларда Узбекистонда хуфёна тадбир­
корлик ф аоллаш иб бормоцда ва Г>\ воцеликни нафацат 
бозор муносабаталарининг шаклланиш и, балки олдинги 
тизимдан мерос цолган ута марка злашган бошцарув ти- 
зими таъсирининг сусайиши хамда самарали бозор ме-


ханизмининг устивор холатни эгалламаганлиги билан 
Хам таърифлаш мумкин. Хуфёна бизнеснинг кулами, 
тузилиш и, 
хавфи 
мамлакат 
ицтисодий 
ривожининг 
узига хослиги. ш аклланаётган хужалик механизми, м ул- 
кий муносабатларнинг ривож ланганлиги ва бошкдлар 
билан узвий богланган. Утган давр мобайнида хуфёна 
ик,тисодиётнинг 
мавжуд 
турлари 
узгарди, 
янги 
куриниш лари ёки ута яширинган турлари юза га чик,а 
бошлади. Й илдан-йилга хуфёна бизнеснинг бузгунчилик 
хусусияти купрок, намоён булди, ицтисодий ва миллий 
хавфсизликка таздид сола бошлади.
Юкррида куриб чикилганларни хуфёна бизнеснинг 
нокриминал турига киритиш мумкин. Хозирда товарлар 
иш лаб чик,ариш, хизмат курсатишнинг купгина турлари, 
хусусан, хуфёна курилиш , таъмирлаш, техник хизмат 
курсатиш, хусусий киракашлик, тиббий ва педагогик 
фаолият, репититорлик, уй-ж ойни ижарага бериш ва 
бошкдлар н олегал мех,натдан чикиб, расмийлаш тирил- 
мокда. Бундай хрлатнинг юзага келишига тадбиркорлик 
ф аолиятини эркинлаштиришга кдратилган бир к,атор 
крнунларнинг кабул кдпиниши, м олиявий назоратнинг 
кучайиши, янги жиноят, маъмурий, фукдролик ва бош - 
кд кодексларнинг кабул к^линиш и, хукукни мухрфаза 
килиш органларига, хусусан, соликка оид жиноятларга 
Карши 
курашиш департаментларига кенг хукукдарнинг 
берилиш и сабаб булмокда. М уайян даражада сохта ва 
норасмий угуносабатлар кулами нодавлат тузилмалар- 
нинг ривожпаниши билан цискдриб бормокда. Куш иб 
ёзишлар, 
хдсоботни 
бузиб 
курсатишлар, 
сифатсиз 
мах,сулотларни ишлаб чикдриш, хизмат курсатиш хара- 
жатларининг камайиб бориш хрлатларн кузатилмокда.
Хуфёна бизнеснинг тузилиш ида криминал икдисодий 
муносабатлар алохдаа урин тутади. Крим инал бизнес -
жиноий 
жавобгарликка 
тортиладиган, 
фойда 
олиш 
мацсадида 
моддий 
бойликларни 
ишлаб 
чикдриш. 
так,симлаш, айирбошлаш ва истеъмол килишдир. Бозор
78


муносабатларига утиш даврида хукук,бузарликларнннг 
турлари купайди, «к о р а » (хуф ёна) иктисодиёт сох,алари 
кенгайди. Хуфёна тадбиркорликнинг криминал муноса- 
батлари 
икгисодий ж ииоятларнинг барча куриниш- 
ларини, шу жумладан, цасддан содир этил га н ва. ай- 
никса, уюшган ж иноятларни \ам уз ичига олади. По- 
рахурлик. товламачилик ва бошкдлар кенг таркалиб. 
расмий иктисодии муносабатларнинг барча том онлари- 
ни цамраб олиб, летал бизнесни нолегал томонга ай- 
лантириб юборади.
МДХ 
мамлакатларида тадбиркорлик ф аолиятининг 
Холати шундайки, унда би рон -бир харакат, масаланинг 
ечими 
порасиз, 
«б ер -б ер си з» 
амалга 
ошмайди. 
Иктисодий муносабатларнинг вертикал буйича б о клик,- 
лигида порахурлик кенг таркалган воцеликка айланиб 
бормокда. Лавозимдаги шахсларнинг «р эк ети » ,\ам кенг 
тарцалмокда, пора берувчи ва уни олувчилар тузил - 
масининг узгариши кузатилмокда. Горизонтал буйича 
хуфёна икгисодий тадбиркорликнинг шаюти сифатида 
намоён булаётган ж иноий рэкет юзага келди ва кенг 
таркалмоцда. Ундан ташцари турли янги «хизм ат»лар, 
хусусан, 
рациблардан 
бошк,а 
рэкетчилардан 
\и\гоя 
цилиш, иктисодии маконларни курикдаш. янгиларини 
эгаллашга ёрдам бериш, куч. курцитув йули б план 
царзларни ундириш каби фаолнят билан ш утуллана- 
диганлар узларининг тизимларини юзага келтирдилар.
Давлат ва нодавлат мулкни утирлаш нинг тузилиши 
узгарди. Бу хукукбузарликнинг анъанавий шакллари. 
биринчи навбатда, давлат мулкини тасарруф этиш ва 
хусу си 
\
1л а штир и ш 
жараёни 
билан 
б о клик, 
янги 
гайрицонуний хатти-харакат билан бойиди.
Лавозимдаги шахслар. туралар турли йуллар билан 
давлат мулкининг х,окимият вакиллари, хуфёна бизнес- 
менлар. дирекгорлар корпуси ва криминал тузилмалар 
кулика утиши га кенг имконият тутдирдилар на катта
"9


микдордаги мулкка эга Ьулдилар. Хрзирда эгалланган 
мулкни кбайта тацсимлаш жараёни кетяпти.
Янпт хужалик тузилмаларинннг юзага келиш и куп- 
гина х,олларда хуфёна капиталларни конуний юзага кел 
ган икдисодий тузилмалар иштирокида легаллаш тириш
нули билан б о гл и к бупмокда. Бир томондан, фирма, 
корхоналар, 
тадбиркорлар 
уртасидаги 
норасмий 
иктисодии муносабатлар ва, иккинчи томондан. улар- 
нинг банклар билан муносабатлари 
Kÿn 
хрлларда кри­
минал тусга эга були б бормокда. Масалан. тижорат 
банклари имтиёзли шартлар буиича кредитни раемий- 
лаштиришади, бунда номинал (\укукий) хамда фактик 
(хуфёна) фоизлар Уртасидаги фар к, банк таъсисчилари ва 
тадбиркор 
Уртасида 
так;симланади. 
фоизлар 
\исо- 
ботларда 
курсатилмайди 
ва 
бу 
суммадан 
солик 
туланмайди.
Тадбиркорлик фаолиятини. олинган даромадни со- 
ликдан яшириш норасмий, хуфёна криминал икдисодий 
муносабатларнинг энг кун тарцалган турига айланиб 
бормокда. К онунчилик томонидан хуфёна бизнес турла- 
рини легаллаш тириш к а п а Самара бермади, сабаби, бу 
чоралар катта-катта даромадларни олиш им конини йук 
кдларди. Бундай \олат мураккаб хам да ута «кдттик,» с о ­
л и к тизими сакдангунча мавжул булиб колаверадп. 
Криминал йуналишдаги хамда криминал угмишга эга 
булган тадбиркорлар даромадини легаллаш тириш ама- 
лий му\
1
кин эмас: улар уз одатларини. турмуш тарз- 
ларини, 
фикрлашларини, 
эскича 
иш 
тутишларини 
Узгартнрмайдилар. Хужалик субъектларининг Узин и гу- 
тишдаги криминал \олатлар конунга итоаткор бошца 
тадбиркорларга хам «ю к и б », уларни криминал нормалар 
буйича иш тутишга ундайди. Бундай ,\олатларда узгача 
кУринишларда иш тутишга тугри келади. Энг аввало. 
иктисодий. аникроги. ик,тисодий-хукук,ий таъсир чора- 
ларини кУриш максадга мувофикдир.


Хуфёна бизнеснинг узга куриниш ларининг х;ам ту- 
зилмаси узгариб бормокда. Гиёх,вандлик авж олмокда, 
секин-асталик билан яна цимор уйинлари тикланмокда, 
ф о^иш абозликнинг куз куриб, к улоц эшитмаган турлари 
юзага 
келмокда, 
куш мачилик 
авж 
олмокда, 
фук,ароларнинг шахсий м улкини узлаштириш (масалан, 
хусусийлаштирилган квартиралар эгасини йуц цилиб, 
)^ужжатларини сотиш оркдли) фаоллашмокда.
Криминал 
бизнеснинг 
олдин 
номаълум 
булган 
кУринишлари, хусусан, одамларни гаровга олиш (ва, 
айницса, киднеп)нинг купайиши ва уларни озод ципиш 
учун 
катта 
микдорда 
пул талаб 
килиш , 
к.изларни 
Угирлаб, мамлакатдаги ва хориждаги бузуцхоналарга 
иуллаш ва шу кабилар юзага келди.
Юкррида кдйд этилган криминал тадбиркорликлар 
хуфёна иктисодиётда йилдан-йилга купайиб 
\яя
кдлувчи 
Уринларни эгаллаб келмокда. Бу к;айд этилган ж иноят- 
лар цаторига валюта ва цимматли цогозлар, сохта пул 
ишлаб чицариш, сохта акционерлик жамиятини тузиш, 
мйрик,онуний банк операцияларини утказиш, халкдро 
даражадаги фирибгарлик ва бошк,а бир цатор жиноят- 
ипрни киритиш мумкин. Бу масаланинг яна бир мух,им 
гомони мех,нат бозори ва ундаги спекулятив бизнес кенг 
гарцалиб, жамият хавфсизлигига тахдид соладиган да­
ри жа га етиб келди.
Йилдан-йилга куп тармокдар ва ишлаб чицаришлар 
инвлат назоратидан крчиб, у билан хужалик субъекта 
сифатида ицтисодий муносабатга кирмасдан, яширин 
фаолиятга, «со я га » утиб олмокдалар. Хуфёна тадбиркор- 
ч
»1
к а^олининг муайян гурухдари манфаатини кузлаб уз 
С1н|>йга м и лли он -м и лли о н
инсонларни жалб 
кдииб, 
иширин бизнесме.ш арии янада бойитиб бормокда.
Хуфёна бизнеснинг натижасини сунгги йилларда 
ицтисодий ж иноятларнинг купайишида куриш мумкин.
Ж амиятда хуфёна молиявий капиталнинг \окими- 
игдаги, коррупниялашган лавозимдаги, жиноят ола-
81


мидаги вакиллари катта кучга эга бущ щ ларки, улар у . 
к,анотлари остига М Д Х мамлакатлари ахолисининг та 
лай кдомини ва жуда катта хажмидаги даромадларни 
йищ илар ва йиш окдалар.
Уюшган ж иноятчилик иктисодиётнинг турли тармок, 
ларига фаол таъсир курсатмокда, ижтимоий хаётниш 
турли жабх,аларига кириб бормокда. У уз кулига крнми 
нал сохалар (гиёх,ванд моддалар, порнография, гамаки 
ва алкоголь бизнеси, автомобилларни, куролларни со- 
тиш. к,албаки пулларни ясаш, фох,ишабозлик, валюта 
контрабандам , 
карзларни 
ундириш 
буюртмали 
кртиллик, «р эк ет» ва бошк,алар)ни олиб. тухтовсиз ра 
вишда хужаликлар бошк,арувининг криминал куриниш- 
ларини такомиллаш тириб б о р м о ч а . Улар жумласига 
террор, лавозимдаги шахсларни сотиб олиш . шантаж, 
куркитиш ва бошцалар киради. Уюш ган жиноятчилик 
интеллектуал мул к сохаларига хам кириб бормокда ва 
унпнг натижаларини (ком пью тер дастурларини, а уд о 
видео махсулотларни ва шу кабиларни) узлаштириш 
окибатида катта даромадларга эга булмокда.
Ую ш ган ж иноятчнларнинг алохида эътибори хом ашё 
сохалари (олти н , к,имматба\о тошлар, рангли ва нодир 
металлар, 
нефть 
махсулотлари, 
б ал и к 
овлаш 
ва 
бошк1алар)га каратилган. Экспертларнинг фикрича, Р о с ­
сия Федерациясида кейинги йилларда 20 тонна олтин 
узлаштирилган. 1996 йили бу мамлакатда ж иноий обо 
ротдан 41 тонна ноёб балик икраси ва 800 тонна батик, 
мусодара к,илинган.
Хуфёна тадбиркорларнинг халкдро 
муносабатлари 
Хам кенганиб бормокда. Улар м а мл а кат ик,тисодиётида, 
\окимият тузилмаларида уз мавк,еини кучайтириб, турли 
босцичдаги 
хрки мнят 
тузилмаларига 
тазйиц 
утказмокдалар. Россиянинг баъзи худудларида хокимпяг 
мафия кулига угиб бормокда, дейилган гахмин тугри 
були б чик,мокда.
82


М оли явий ах;волини мустахкам килган хуфёна капи­
тал уз мавцеини янада яхшилаш максадида «ж иноят 
олам и н и н г» вакилларини узларига хдмоячи сифатида 
расмийлаштармокдалар. Давлат органлари, хокимиятлар 
\ам уз хдракатлари (харакатсизликлари) орцали хуфёна 
тадбиркорликка, 
унинг 
юкори даромадлар олишига 
кулай шароит яратмокдалар. Улар бой ли к ва х,окимиятга 
булган йулни очиб бормокдалар ва бу хизматлари эвази- 
га м и лли он -м и лли о н мукофот олмокдалар.
Давлат аппаратидаги ходимларнинг криминаллашуви 
охир-оцибатда Узбекистон Республикасининг П рези­
дента И. 
А . 
Каримов таъкидлаганидек, «...давлатнинг 
конституциявий асосларини емиради. фуцароларнинг 
хукук ва эркинликлари жидций тарзда бузилиш ига олиб 
к елад и »1.
Коррупция амалдорларнинг давлат манфаатини «с о - 
ти ш » орцали бойиш га йул очиб беради. МДХ, мамлакат- 
ларининг купчилигида (Р осси я Федерацияси, Украина 
ва 
бош кдлар) хркимиятнинг купгина цатламлари кор­
рупция домига тушиб колганлар 
М амлакатни ислох, 
кдлишда у ерда амалга оширилаётган узгариш ларни 
юзага 
келгириш расмий равищда мулкни коррупция 
оркдли хрки мият алмаш тириш нинг бир элементига ай- 
ланиб 
кдлди.
М аъ му р и й - бу и ру к,б о зл и к 
тизимининг 
емирилиши 
хуфёна жараёнларнинг Усишига, эн г аввало, иктисодий 
ж иноятларнинг 
купайишига, 
назорат 
органларининг 
иейтраллашувига, хуку кии мухрфаза кдлувчи органлар 
фаолиятининг турли йуналиш ларининг издан чикишига 
оли 
б келди.
Ш ундай кдяиб. хуфёна бизнес хрзирда шакллаиган 
криминал тузилмалар ва коррупция домига илинган 
амалдорлар бирлашган бир бутун тизимдек намоён


Download 5,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish