9-Маъруза: Tuganakmevali ekinlarning ahamiyati

9-Маъруза: Tuganakmevali ekinlarning ahamiyati. Kartoshka - biologiyasi va yetishtirish texnologiyasi.


Режа:

1. 
   Tuganakmevali ekinlarning ahamiyati.
   
2. 
   2. Kartoshka - biologiyasi va yetishtirish texnologiyasi
   

1. Tuganakmevali ekinlarning ahamiyati. Tuganakmevalilar oziq-ovqatda, yem-xashak va texnikada xom ashyo sifatida ishlatiladi. Tuganakmevalar yer osti poyalarida yoki ildizlarda 5-20 sm chuqurlikda rivojlanadi. Tuganakmevali o‘simliklar qator orasiga ishlov beoriladigan ekinlar bo‘lganligi uchun almashlab ekishda ahamiyati katta. Bu ekinlar har-xil oilaga mansub bo‘lgani bilan tuganakmevasi bir-biriga yaqin, tarkibida quruq modda kam, shuning uchun yaxshi saqlanadi. Tropik va subtropik iqlim sharoitida maniok, taro, batat, yams ko‘proq ekiladi. Tugunakmevalar guruhiga kartoshka, topinambur, batat, maniok, taro va yams kabi ekinlar kiradi. O‘zbekistonda asosan kartoshka qisman, topinambur va batat ekiladi. Bu guruhga har xil botanik oila va turlarga mansub tuganakmeva hosil qiladigan o‘simliklar kiradi. Tuganakmevalilar tarkibida 65-84% quruq modda bo‘ladi. Quruq moddaning tarkibida kraxmal, qand, inulin mavjud.
8-jadval

Moddalar	Ekinlar
	kartoshka	yer noki (topinambur)	batat	maniok	taro
Uglevod	23,7	17,9	26,1	17-32	30-35
Oqsil	2,0	2,3	1,8	0,9-2,3	2-3
Yog‘	0,18	0,20	0,7	0,1-0,7	0,2-0,5