9-Маъруза: Tuganakmevali ekinlarning ahamiyati

Kartoshka yetishtirish texnologiyasi. Nav tanlash. Kartoshkadan yuqori va sifatli hosil olish uchun o‘suv davri 70-90 kun bo‘lgan tezpishar va o‘rtatezpishar navlar: Nevskiy, Detskoselskiy, Pirmunes, Ogonyok, Gollandiyadan keltirilgan Sante, Romano, Marfona, Kondor, Binella, Kosmos, Arinda, Arnova, Red Skarlet, Fresko, Esprit, Germaniyadan keltirilgan Likariya, Karatop, Latona kabi navlar tavsiya etiladi. Kartoshka yengil qumoqli mexanik tarkibiga ega bo‘lgan, o‘tloq, o‘tloq-bo‘z tuproqlarda, daryo yon bag‘ri, tog‘li va tog‘oldi hududlarida yaxshi o‘sib, yuqori hosil beradi.
Yerni ekishga tayyorlash. Kartoshka ekish uchun kuzda gektariga 20-30 t yarim chirigan go‘ng, 250-300 kg ammofos va 160-200 kg kaliy sulfat yoki kaliy tuzi solinib, tuproq 28-30 sm chuqurlikda shudgorlanadi. Erta bahorda shudgor chizel - kultivatorlar hamda zig-zag boronalar yordamida ishlanadi va mola bostirib, ertagi kartoshka ekiladi.
Urug‘ni ekishga tayyorlash. Ertagi kartoshka urug‘lik tuganaklarini ekishga tayyorlashda urug‘likni kattaligiga qarab saralash, 80 grammdan ziyod tuganaklarni esa uzunasiga kesib ekish hisoblanadn. Ekish uchun sog‘lom, ekilayotgan navga xos shaklga ega bo‘lgan 30 grammdan 80 grammgacha kattalikdagi tuganaklar saralab olinadi. Yirik tuganaklar kesilgach, har bir tonnasiga chirish va kasallanmaslik uchun 5-6 kilogramm TMTD poroshogini 100 l suvda aralashtirib ivitib ekish eng yaxshi natija beradi.
Ekish muddati. Tezpishar kartoshka navlari ertagi muddatda tuproq 10 santimetr qatlam harorati 6-7 darajaga ko‘tarilgach ekiladi. Bu muddat respublikamiz tekislik hududida 10 fevraldan 15 martgacha, tog‘oldi hududlarida esa 10-25 martlargacha to‘g‘ri keladi.
Ekish me’yori. Kartoshka o‘simligi har gektar maydonda 57 mingtadan 71 mingtagacha ko‘chat bo‘lgani yoki 70x20-25 santimetr sxemada, ya’ni qator orasi 70 santimetr, tuganaklar orasi 20-25 santimetr qilib ekilgani maqsadga muvofiq. Buning uchun har gektarga 3,0-3,5 tonna urug‘lik tuganaklar ekiladi, tuganaklarning vazni esa 30-80 gramm bo‘lishi lozim. Urug‘lik 6-7 santimetr chuqurlikda ekiladi.