9-Маъруза: Tuganakmevali ekinlarning ahamiyati

Sho’rlangan tuproqlarda kartoshka yetishtirish agrotexnologiyasi. M. Abduraximov tomonidan (2014) olib borilgan dala tajribalarining natijasi bo’yicha sho’rlangan tuproqlarda kartoshka yetishtirish agrotexnologik tadbirlar tizimi ishlab chiqilgan bo’lib u quyidagilardan iborat:
- Mirzacho’lning sho’rlangan tuproqlar sharoitida kartoshka o’simligining agronomik sho’rga chidamlilik me’yori xlorid ioni bo’yicha 0,020-0,022%, biologik sho’rga chidamlilik me’yori 0,04-0,05% deb belgilanishi kerak. Ushbu kuchsiz va o’rta darajada sho’rlangan tuproq-iqlim sharoitida kartoshka yetishtirish imkoniyatlari mavjudligi isbotlandi;
- bahorgi muddatda kartoshka ekish uchun tezpishar Quvonch-16/56^m, o’rtatezpishar Sante va o’rtapishar Diamant navlari, kechki muddatda (yozda) esa ekish uchun asosan o’rtatezpishar Condor, Sante va o’rtapishar Diamant navlari tavsiya qilinadi;
- to’liq ko’chat olish uchun urug’lik tuganaklarni kesmasdan, massasi bo’yicha 30-80 grammliklarini ajratib olib, bahorda 7-8 sm, yozda esa 15-16 sm chuqurlikka ekish, ekishdan keyin tuproq yuzasini chirigan go’ng bilan kamida 2 sm qalinlikda mulchalash tavsiya etiladi;
- Mirzacho’lning sho’rlangan tuproqlari sharoitida bahorgi ekishning maqbul muddati 1-5 martgacha, yozgi muddatda 20-iyundan 10-iyulgacha bo’lib, bunda tuganaklar 70x20 sm sxemada ekilishi kerakligi aniqlandi.
- o’rta darajada sho’rlangan tuproqlarda kartoshkani yillik optimal o’g’itlash me’yori deb 40 t/ ga yarim chirigan go’ng+ N₁₅₀ P₁₁₂ K₈₅kg/ga tavsiya etildi;
- Mirzacho’l sharoitida tuproqning sug’orishdan oldingi namligi ChDNS nisbatan 75-75-85 % chegarasida bo’lib, bunda 1-2-6 sxemada sug’orish, egat uzunligi 50 metr, sug’orish davomiyligi 10-12 soat bo’lganda tuproqda kartoshka yaxshi o’sib rivojlanishi va yuqori hosil berishi uchun optimal namlik yaratiladi.