7-маъруза. Баъзи тизимлар ҳАҚида маълумот

2. Ечим қабул қилишни қўллаш тизими

Ечим қабул қилишни қўллаш ва унга мос ахборот технологиялари асосан америкалик олимларнинг саъй ҳаракатлари билан 70-йиллар охири 80-йилларнинг бошларида юзага келди. Бу шахсий компьютерлар, стандарт амалий дастурлар пакетларининг кенг тарқалишига имконият яратди, ҳамда сунъий интеллект тизимини яратишда ютуқ бўлди.

Ечим қабул қилишни қўллаш ахборот технологиясининг асосий хусусияти инсон ва компьютер мулоқотини ташкиллаштиришнинг янги сифатли усуллари ҳисобланади. Технологиянинг асосий мақсади бўлган ечим ишлаб чиқариш итерацион жараён натижасида амалга оширилади (2-расм) ва бунда қуйидагилар иштирок этади:

• Ҳисоблаш бўғини ва бошқарув объекти сифатида ечим қабул қилишни қўллаш тизими.
• Бошқарув бўғини сифатида инсон дастлабки маълумотларни беради ва компьютерда ҳисоблаш натижаларини баҳолайди.

Итерацион жараённинг тугалланиши инсон ихтиёрида амалга оширилади. Бундай ҳолда, ахборот тизимининг фойдаланувчи билан биргаликда ечим қабул қилиш учун ахборот яратиш қобилияти ҳақида гапириш мумкин.

Итерацион жараённинг тугалланиши инсон ихтиёрида амалга оширилади. Бундай ҳолда, ахборот тизимининг фойдаланувчи билан биргаликда ечим қабул қилиш учун ахборот яратиш қобилияти ҳақида гапириш мумкин.

Ечим қабул қилишни қўллашда ахборот технологиясининг бундай хусусиятига хос бир қатор фарқланувчи тавсифларни кўрсатиш мумкин:

• ёмон тартибланган (формалланган) масалаларни ечишга йўналтирилганлик;
• масалаларни ечиш математик модель ва услублари имкониятлари асосида компьютер маълумотларига ишлов бериш ва киришнинг анъанавий усуллари мослиги.

1-расм. Итерацион жараён

Ечим қабул қилишни қўллаш ахборот технологияси бошқарувнинг ихтиёрий даражасида қўлланилиши мумкин. Бундан ташқари, бошқарувнинг турли даражаларига тадбиқ қилинаётган ечимлар кўпинча мослаштирилиши зарур. Шу сабабли технология ва тизимнинг вазифаси ечим қабул қилувчи шахсни бошқарувнинг ҳам бир, ҳам турли даражаларига мослаштириш ҳисобланади.