5-mavzu. Kelib chiqishi mikrobli xavflar Mavzu rejasi

6. Ergotizm


Ergotizm ergotoksinlar bilan zararlangan dondan tayyorlangan maxsulotlarni iste’mol qilinishi tufayli rivojlanadigan kasallik xisoblanadi.
Ergotoksinlar mikrozamburug‘ - sporinni (Claviceps purpurea) mevali tanasidan (sklerotsiya) ajratiladigan asosiy moddadir. Ushbu zamburug‘ 150 dan ortiq yovvoyi va madaniylashtirilgan boshoqli o‘simliklarni, asosan javdar, bug‘doy, suli, arpa va b.kasallaydi.
Zaxarlanish ovqat xazm qilish tizimiga sporin sklerotsiyalarini (don, un, yopilgan non bilan) kelib tushganidan so‘ng paydo bo‘ladi. Donda 2 % dan ko‘p sklerotsiyalar mavjud bo‘lganida ommaviy zaxarlanishlar rivojlanishi mumkin.
Sporin bilan zaxarlanishni asosiy belgilari ikki klinik, ya’ni gangrenoz va konvulsiv shaklda namoyon bo‘lishi mumkin. Gangrenoz shaklida qo‘l-oyoqlarda kuchli og‘riq va achish, quruq gangrenani rivojlanishi kuzatiladi. Eng og‘ir shakli konvulsiv shakli bo‘lib u 2-3 xaftadan keyin, og‘ir xolatlarda esa uchinchi kunda, paydo bo‘ladigan ruxiy kasallanishlar bilan tavfsiflanadi. Ko‘ngil aynishi, qayt qilish, ich ketish, qorinda og‘riq kuzatiladi. Markaziy asab tizimiga ta’siri uyqusizlik, karlik bilan kechadi.
Donda sporin sklerotsiyalarini aralashmasini miqdori 0,05 % dan oshmasligi lozim.