14-мавзу: менежментда бошқарув усуллари ва услублари режа

биринчидан, нимага асосланиб чиқарилганлиги аниқ кўрса-
тилиши шарт;

иккинчидан, қабул қилинган қарор моҳияти қисқа ва равшан баён этилиши лозим;

учинчсдан, ижрони назорат қилиш шакли, фармойшининг
кучга кириш ва бажарилшп муддати курсатилиши зарур;

тўртинчидан, буйруқ ва фармойишлар қисқа, тушунарли ва
аниқ бўлиши керак. Мужмал ва умумий жумлалар, топшириқлар ижрочиларнинг буйруқ бандларини тўлиқ ва ўз муддатида бажаришга даъват эта олмайди;

• 
  бешинчидан, буйруқ ва фармойишларни энг қулай муддатларга чиқариш ва ижрочиларга етказиш керак. Кечикиш ижрочиларга буйруқ мазмунини тўлиқ англаш, уни бажаришучун зарур бўлган ҳамма ишларни қилиш имконини бермайди. Бундай ҳолда ижронинг сифати пухта бўлмайди ва
  аксинча, буйруқни жуда вақтли чиқариш ҳам мақсадга мувофиқ эмас. Чунки уни бажариш муддати етиб келгунчаижрочининг масъулияти, иштиёқи пасайиши мумкин.
  
• 
  олтинчидан, буйруқ ва фармойишлар имкон қадар камроқ
  бўлиши керак. Буйруқбозлик, бўлар-бўлмасга буйруқ, фармойиш ва кўрсатмалар чиқара бериш ишга наф келтирмайди.Бошқариш сифати буйруқларнинг кўплиги билан белгиланмайди. Яхши ташкил этилган бошқарув жараёнлари ўрнатилган тартиб ва анъаналар туфайли меъёрл кечади.
  

Шуни таъкидлаш жоизки, буйруқ ва фармойишлар бажарши учун чиқарилади. Бу эса уларнинг бажарилишини назорат қилишни талаб қилади.
Ижрони текшириш бўйича назорат тизими йўлга қўйилмаса, ҳар қандай буйруқларнинг бажарилиши, ҳатто у яхши ижрочилар зиммасига юкланган бўлса ҳам, орзу-истаккина бўлиб қолаверади, бажарилганда ҳам сифатсиз ва кечиктириб бажарилади.
Бошқаришнинг ҳуқуқий воситалари деганда, ижтимоий муносабатларга юридик, қонуний таъсир ўтказиш жараёнида қўлланиладиган ҳуқуқий меъёрлар мажмуи тушунилади.
Ҳуқуқий меъёрлар давлат (турли ташкилотлар орқали) ёки жамоат ташкилотлари томонидан чиқарилади ва тасдиқланади.
Ҳуқуқий меъёрлар турли қонуний ҳужжатлар, низомлар, буйруқлар, фармойишлар ва ҳоказолар шаклига эга бўлади. Бошқариш амалиётида тенг ҳуқуқли бошқарув субъйектлари ўртасида, масалан, корхоналар, бирлашмалар ўртасида вужудга келадиган муносабатлар бўлади. Бундай ҳолларда ҳуқуқий мувофиқлаштирувчи (координасион) ҳужжатлар ёки келиштирувчи ҳужжатлар нашрдан чиқарилади.
Ҳуқуқнй меъёрлар муайян санксияларни назарда тутади. Қўлланиладиган таъсир чораларининг характерига қараб, улар моддий, интизомий, жиноий-ҳуқуқий санксияларга бўлинади.
Жиноий жавобгарлик — бу мансаб билан бо ғлиқ жиноят содир этилганда суд томонидан қўлланиладиган жазодир. Шундай қилиб: моддий жавобгарликка - моддий зарар етказиш, интизомий жавобгарликка - интизомий ножўя ҳаракат, маъмурий жавобгарликка - маъмурий ҳуқуқбузарлик, жиноий жавобгарликка - жиноят асос бўлади.