13-mavzu. Turli bozorlarda narxlarni shakllantirish

 
Boshqcha aytsaq birinchi navli tovarlar narxi, ikkinchi navli mahsulot narxidan 1,5 
marta yuqori bo’lishi kerak.
 
13.5-rasm. Tovarlar toifasiga qarab narxlarni diversifikatsiyalashning grafigi 
13.5-rasm tovarlar toifasiga kura narxlar diversifikatsiyasini kursatadi.
Birinchi navli maxrulotga bo’lgan talab egri chizoti D
1
, ikkinchi navli tovarlarga 
talab egri chizigaga nisbatan kamroq uzgaruvchanlikka ega va binobarin, birinchi navli 
mahsulotga kuyilgan narx yuqriroq bo’ladi. Ishlab chiqarishning ja’mi hajmi hisoblangan 
Q, = Q,+Q
2
chegarali daromadlar egri chizig’i MR
1
va MR
2
ni qasmlariga tsarab kushish 
ortsali aniqaanadi. Buning natijasida uzuk-uzuk chiziqai MR,, xosil bo’ladi va 
daromadning chegarali harajatlar egri chiziga bilan kesishgan nukgasi belgilanadi. MC 
MR
1
va MR
2
ga teng bo’lishi zarurligini xisobga olib, biz ishlab chiqarish hajmi Q
1
va Q
2
AC 
MC 
D 
MR 
P
1
 
P
0
 
P
2
 
P
3
 
Q
1
 
Q
0
 
Q
2
 
Q
3
 
1-
bl

---

ni aniqaash uchun mana shu kesishuv nuqasidan chap tomonga ufqay to’g’ri chiziqni 
tortishimiz mumkin. 
Firma uchun iste’molchilarni guruhlarga bo’lib ularga maxsulot sotish har doim 
ham foydali bo’lavermaydi. Xususan, ikkinchi guruh iste’molchilarining talabi katta 
bo’lmasligi va chegarali harajatlar keskin ravishda oshib ketishi mumkin.