13-mavzu. Turli bozorlarda narxlarni shakllantirish

M
R
1
 
D
1
 
P
E
 
Q
E
 
P 
P
1
 
Q 
P
2
 
Q
2
 
Q
1
 
M
R
1
 

---

Qisqacha xulosalar 
Bozorda monopol bo’lgan firmalar qulay ahvolda bo’ladi, chunki ular katta 
foydani ta’minlash salohiyatiga ega bo’ladilar, lekin bu salohiyatni amalga oshirishda 
firmaning narxni shakllantirish strategiyasi xal kiluvchi ahamiyat kasb etadi. Firma xatto 
yagona narx o’rnatsa ham, u bari bir ishlab chiqarish hajmini belgilash uchun talab 
uzgaruvchanligini hisoblab chiqishi zarur bo’ladi. Bir nechta narxni o’rnatish bilan 
bog’liq strategiyalar murakkab bo’ladi, ular talab xaqida batafsil axborot bo’lishini tapab 
kiladi. 
Firmaning narx belgilash strategiyasi uning tovar sotish faoliyatiga karatilgan 
haridorlar sonini ko’paytirish va iste’molchi yuturining imkoni boricha eng ko’p kismini 
qo’lga kiritish maqadiga xizmat kiladi. Bunga erishishning bir necha usullari bor va ular 
odatda narxlarni diversifikatsiyalash bilan bog’liq. Firmaning orzusi narxni tula 
diversifikatsiyalash, ya’ni har bir haridor uchun zaxirapangan narxni belgilash bo’ladi. 
Amalda bunga deyarli erishib bo’lmaydi. Ammo shu bilan birga foydani oshirish uchun 
narxni sharoitga moslashtirishning turli shakllaridan tez-tez foydapanib turiladi. 
Tayanch so’z va iboralar:
narx diversifikatsiyalash firmaning narx belgilash 
strategiyasi 
 
Nazorat savollari 
 
1. Haridorlar tayyorligi, iste’molchilar ortiqchaligi va talab egri chizig’i qanday 
bog’liqligini tushintirib bering.
2. Narxlarnikg haridorlar daromadiga qarab diversifikatsiyasi qanday bo’ladi?
3. Narxlarni vaqtga qaarab diversifikatsiyalash va maksimal talab sharoitida narxlarning 
shakllanishini tushintirib bering.