1-tema: Hu’jjettaniwshiliq pán sipatinda. Hújjet hám oniń wazipalari. Málimleme hám hújjet túsinigi. Reje

2-Tema.Hujjettiń elektron aylaniwi ham hujjetler menen islewdi sholkemlestiriw boyinsha atamalar hám taripler.

Jańa informaciya texnologiyalarınıń jedel rawajlanıwı bir qatar amerikalıq qánigelerdi AQSh húkimeti hám sud institutları ámeliyatına hújjettiń jańa tariypin engiziw tuwrısında usınıs kirgiziwge úndedi: "Hújjet bul málim texnika jardeminde jaratılǵan maǵlıwmat, házirgi kúnde málim bolǵan yamasa keleshekte oylap tabıw ı múmkin."

Ne ushın "hújjet" termini hám onıń kontseptsiyası tariypine biziń mámleketimizde de, sırt elde de oǵada úlken itibar berilip atır? Haqıyqat sonda, atamalar hám tariyplerdi standartlastırıw birinshi náwbette basqarıw hújjetleri tarawındaǵı ámeliy mútajlikler menen baylanıslı. Ol yamasa bul termindi nadurıs qollanıw orınsız huqıqıy hám ekonomikalıq aqıbetlerge alıp keliwi múmkin, sebebi "biznes baylanısları tili nızamshılıq hám normativ hújjetler sózligi menen bekkem baylanıslı, oǵan tiykarlanadı". Standartlastırılǵan atamalar hám tariypler barlıq túrdegi hújjetler hám jumıs júrgiziw hám arxivqa tiyisli ádebiyatlarda paydalanıw ushın májburiy bolıwı biykarǵa emes.
Usınıń menen birge, basqarıw hám jumıs júrgiziw ámeliyatına jónelis hújjet shegaraların málim dárejede taraytırılıwın, anıqlastırıwdı talap etti. Usınıń sebebinen, hújjettiń standartlastırılǵan táriypinde, maǵlıwmat hám materiallıq quraldan tısqarı, onıń tiykarı sıpatında úshinshi komponent te aytıp ótken - maǵlıwmatlardı tolıq maǵlıwmatlar arqalı anıqlaw múmkinshiligi boldı.
Nátiyjede, jańa táriyp hújjet kontseptsiyasın sezilerli dárejede sheklep qoydı, onı tiykarınan rásmiy, isbilermenlik hújjetleri menen qısqartırdı, sebebi sol Mámleketlik standartında " rekvizit" " rásmiy hújjetti rásmiylestiriwdiń májburiy elementi" dep táriyp berilgen. Basqasha etip aytqanda, usınıń menen basqarıw hújjeti hám materiallıq tasıwshında belgilengen hár qanday basqa maǵlıwmatlar ortasında anıq shegara ornatıldı.
Solay etip, "hújjet" túsiniginiń standartlastırılǵan táriypi, bir tárepten, hújjetli izertlewlerdiń erisilgen dárejesin sáwlelendiredi. Biraq, basqa tárepten, hújjetlerdiń barlıq túrleri, formaları hám janrların úyrenetuǵın jazıwlar menejmenti tek rásmiy hújjetlerdi úyreniw menen sheklenip qalmaydı hám qatań mámleketlik standartı sheńberinde qaladı. Bul ilimiy ıntızam sıpatında jazıwlardı basqarıw mártebeine qarsı keledi. Áyne ilim rawajlanıwı waqtı -waqtı menen ayırım atamalar hám táriyplerdi anıqlastırıw zárúr ekenligin keltirip shıǵaradı, bul bolsa óz gezeginde Mámleketlik standartların keyingi qayta kórip shıǵıw ushın eń zárúrli shártke aylanadı.