1 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

58 
 
6-rasm. Hujayra seleksiyasi yordamida mutant hujayra shakllarini vujudga 
keltirish jarayonining sxema tarzida ko„rinishi 
(V.I Artamonov, 1989). 
 
In vitro
sharoitida hujayra darajasida seleksiya jarayonida qishloq xo‗ja-
ligida amaliy ahamiyatga ega bo‗lgan o‗simliklarning hosildorligi, don miqdo-
ri, pestitsidlarga chidamliligi kabi belgilariga ko‗ra tanlash imkoniyati mavjud 
emas. Shuningdek, ozuqa muhitida o‗stirilayotgan hujayralar o‗zgarishlari 
asosida butun o‗simlik darajasidagi biokimyoviy va molekulyar holatni 
baholash imkoni yo‗q. 
Seleksiya jarayonida hujayralarda yuzaga kelgan barcha o‗zgarishlar 
regenerant - o‗simlikka uzatilavermaydi. Bunga bir qancha sabablar mavjud:
a) hujayralarda yuzaga kelgan bir qator o‗zgargan belgilar hujayra geno-
tipida mustahkam o‗rnashmaydi, shu sababli bu kabi o‗zgarishlar avlodlarga 
uzatilmasdan qolib ketadi;
b) genetik o‗zgarishlar differensiatsiya va meyoz jarayonida tanlab 
o‗tkazilishi mumkin;
в) mutatsiyaga uchragan genning ta‘sir funksiyasi hujayralar o‗stirilish 
jarayonida susayib borishi mumkin;
g) bitta genda yuzaga kelgan mutatsiya bevosita boshqa genlarning 
faollashishiga olib kelishi mumkin;
d) shuningdek genotipning ma‘lum bir kichik qismi butun o‗simlik 
belgilarni o‗zgartirish hususiyatiga ega bo‗lmasligi mumkin. 

---