1. Davolash jismoniy madaniyat asoslari. Davolash jismoniy madaniyat uslubi umumiy tasnifi. Davolash jismoniy madaniyat vositalari

Mushaklar kiskarishini xarakati. Mushak kiskarishi xarakatiga kura jismoniy mashklar dinamik (izotonik va statik) izometrik turiga bulinadi.
Dinamik mashklar:Bunda mushaklar izotonik rejimda ishlaydi. Bunda kiskarish va bushashish davrlari navbatlashib yotadi, tana va oyok-kullar bugimlari xarakatga keltiriladi. Masalan, tirsak bugimida kulni bukib yozish mashki, kulni yelka bugimida aylantrish, tanani yonga, oldinga egilishi.Dinamik mashklar faolligiga kura faol va nofaol bulishi mumkin.Ular kuyilgan vazifaga, bemor xolatiga, kasallik yoki shikastlanish xarakteri xamda kat'iy mos keluvchi yuklamalarni tuzilishiga boglik buladi.
Faol mashklar: Bemorlar bilan odatdagi yoki yengillashgan sharoitlarda mustakil ravishda olib boriladi,( ogrik kuchi, ishkalanish kuchini bartaraf etgan xolatda) Xarakat bajarishini osonlashtirish uchun maxsus sirpanuvchi yuza (tekislik) xosil kilinadi ( gorizontal egiluvchi, ) turli osilish moslamalari. Mushak kiskarishini kiyinlashtirish uchun amortizator yoki karshilik bilan mashklar bajariladi. Mikdorlangan karishlik xarakatni turli boskichlarda kullanish mumkin boshida, urta va oxirida.
Nofaol ( passiv)mashklar: metodist yordamida, bemorning erkin kuchisiz bajariladi. Bunda mushaklarning faol kiskarishi vujudga keladi. Nofaol mashklar kon va limfa aylanishini yaxshilash uchun kullaniladi.
Statik mashklar: bunda mushaklar taranglashadi, ammo uzunligini uzgartirmaydi, mushaklar kiskarishlari yuzaga kelmaydi. Masalan, bemor dastlabki xolati orka bilan yotgan bulib, ikki oyogini kutargan xolatda ushlab tursa, u dastlab dinamik mashk bajargan (oyokni kutarish va shu xolatda ushlab turishda) statik mashk bajargan buladi.
Izometrik mashklar ritmik ( 30-50 marta bir dakikada) va ma'lum davomiylikda (mushaklar davomiyligi 3 s) bajariladi. Mushaklarni ritmik kiskartirish shikastlanish yoki kasallikdan 2 kun utgandan sung bajarish tavsiya etiladi. Dastlab bemor mustakil ravishda mashklar bajaradi, sungra DJT ga tavsiya etiladi. Bir dars mobaynida 10-12 ta mushak kiskarishi optimal xisoblanadi.
Mushaklar xarakati: Xarakteriga kura mashklar bulinadi: a) nafas b) korreksiyalovchi; v) mushaklar bushashiga, g) muskullarni chuzilishiga, d) muvozanatdagi mashklar; ye) reflektor, j) xarakat koordinatsiyasiga z) ritmoplastik, u) gimnastik tayokchalar va snaryadlar kullash.
Nafas mashklari tashki nafas funksiyasining yaxshilash, nafas mushaklarining mustaxkamlash, asoratini oldini olish (pnevmoniya, atelektaz, plevral bitishmalar, plevrokordial bitishmalar va boshkalar), xamda jismoniy mashklar paytida va undan sung jismoniy yuklamani kamaytirish maksadida kullanadi.
Tiklovchi davo mashklarida dinamik, statik nafas mashklari kullaniladi.