1. Davolash jismoniy madaniyat asoslari. Davolash jismoniy madaniyat uslubi umumiy tasnifi. Davolash jismoniy madaniyat vositalari

Nafas mashklarida tana va oyok kullarni xarakatida yordamchi nafas mushaklari katnashadi.
Statik nafas mashklarida kul, oyok, tana xarakatisiz chukur, ritmik nafas mashklarida uz ifodasini topadi. Bunday gurux mashklariga kiradi:

1. 
   Nafas tipini uzgartiruvchi mashklar a) tulik nafas tipi b) nafasning kukrak tipi v) diafragmal nafas
   
2. 
   Mikdorlangan karshilik mashklari.
   

a) kul kovurga soxasida, kukrak kafasi urtasida utkaziladigan mashklar.
b) korinni yukori kvadratiga xar-xil ogirlikdagi kum kuyib diafragmal nafas olish mashklar.
v) yukori kukrak ikki tomonlama nafas –kulni umrov osti soxasiga bosib turiladi.
g) pastki kukrak nafasi- bunda kul instruktori yordamida pastki kovurgalar ezib turilib, karshilik xosil kilinadi.
d) Yukori kukrak nafasi – ungdan, kullar yordamida yukori kismlari kisib turiladi.
ye) Pudovchi uyinchoklar, tuplar kullanadi.
Drenaj nafas mashklari- balgamni bronxlardan yengillashtirishga karatilgan mashklar. Maxsus jismoniy mashklar bajarayotgan vaktda shikastlangan soxa traxeya bifurkatsiyasidan yukori turgan xolatda bulishi kerak, shunda shikastlangan bronxlar bushlgidan balgamning okib chikib ketishi osonlashadi.
Suyuklik okib chikib ketishi uchun kulay sharoit yaratishiga karatilgan dinamik va statik mashklar bajarganda bemor mashklar boshlanishidan oldin 5-10dak. drenaj xolatida turadi. ( bunday xolatda turish davomiyligi keyingi mashklarda uzaytiriladi). Masalan, agar yiring uchogi upka yukori bulagining oldingi segmentida bulsa bemor orkaga egilgan xolatda bulishi kerak, orka sigment drenajida oldinga, upka uchi drenajida chapga egilgan bulishi kerak. Nafas chikarish paytda nafasining yukori kismiga karshi kursatadi. Vibratsion massaj yoki yengil silkitish nafas chikarish davrida balgam ajralishini yengillashtiradi.
Dinamik drenaj mashklarining samaradorligi yiring uchogi bor bemorlarda oddiy gimnastik mashklar bajarilganda xam uz ifodasini topadi. Bunda dastlabki xolatni tanlash muxim axamiyatga egadi.
Masalan yiringli jarayon upkaning yukori bulagida bulsa dastlabki xolat utirgan yoki turgan xolatda bulgani ma'kul. Agar ung upkaning bulagi jaroxatlangan bulsa bemor soglom tomonga yonboshlash kerak.
Dastlabki xolatni faol xarakatlari bilan almashtirib turish, ya'ni tanani ung yoki chap tomonga burishining yiring uchogini bushashida yaxshi samara beradi.
Korreksiyalovchi mashklar tayanch xarakat apparatining ba'zi kasalliklarida, kullaniladi. ( kuprok kukrak kafasidagi opperatsiyalarida) Korreksiyalovchi mashklarning vazifasi kuchsizlangan chuzilgan mushaklarni mustaxkamlash, kontrakturani kamaytrish ( masalan, skaliozda, umurtkalar osteoxondrozida).
Bushashish uchun mashklar umumiy va maxalliy xarakterga ega, Mushaklar yaxshi bushashishi uchun bemor shunday xolatni egallash kerakki bunda mushaklar birikkan nuktalar imkon darajada bir-biriga yakinlashishi kerak.