1-dars Kimyoning asosiy tushunchalari

Asosli tuz → o`rta tuz → nordon tuz
1) O`rta tuzga ortiqcha miqdorda asos qo`shilsa asosli tuzga aylanadi:
Fe 2 (SO 4 ) 3 + Fe(OH) 3 → Fe(OH)SO 4 Fe 2 (SO 4 ) 3 + Fe(OH) 3 →(Fe(OH) 2 ) 2 SO 4
2) O`rta tuzga ortiqcha miqdorda kislota qo`shilsa nordon tuzga aylanadi:
Ca 3 (PO 4 ) 2 + H 3 PO 4 → CaHPO 4 Ca 3 (PO 4 ) 2 + H 3 PO 4 → Ca(H 2 PO 4 ) 2
3) Asosli tuzga kislota, Nordon tuzga asos qo`shilsa o`rta tuz hosil bo`ladi:
Fe(OH)SO 4 + H 2 SO 4 → Fe 2 (SO 4 ) 3 CaHPO 4 + Ca(OH) 2 → Ca 3 (PO 4 ) 2
Yuqoridagi 3 ta reaksiyani bitta sxemada ifodalasa bo`ladi:
Asosli tuz ← → O`rta tuz ← → Nordon tuz
Nazariy savollar:

1) Yuqoridagi barcha kimyoviy reaksiyalarni yozishni tahlil qilib o`rganing va
tushunmaganlarizni yod oling!
2) Binar birikmalar nima, ularga nimalar kiradi va ularning suv bilan reaksiyalarini yozishni
o`rganing.
1. Mavzudagi barcha reaksiyalarni yozishni o`rganing.
2. Quyidagi moddalarning qaysilariga mo’l miqdorda ishqor qo’shilganda cho’kma hosil
bo’lmaydi: 1) CuSO4 ;2) AlCl 3 ; 3) Mg(NO 3 ) 2 ; 4) ZnCl 2 ; 5) FeSO 4 ; 6) BeSO 4 ; 7) CrCl 3 ? Reaksiya tenglamalarini yozing.
3. Al, Al 2 O 3 va Al(OH) 3 larni kaliy gidroksid eritmasi bilan reaksiya tenglamasini yozing.
4. Zn, ZnO va Zn(OH) 2 larni kaliy gidroksid eritmasi bilan reaksiya tenglamasini yozing.
5. Al, Al 2 O 3 va Al(OH) 3 larni bariy gidroksid eritmasi bilan reaksiya tenglamasini yozing.
6. Zn, ZnO va Zn(OH) 2 larni bariy gidroksid eritmasi bilan reaksiya tenglamasini yozing.
7. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshirishga imkon beradigan moddalarni aniqlang va reaksiya tenglamalarini yozing. K → KOH → K 2 CO 3 → KCl → KNO 3 .
8. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshirishga imkon beradigan moddalarni aniqlang va reaksiya tenglamalarini yozing. K+O 2→ A+𝐻 2 O→ B+𝐻 2 O, 𝐶u𝐶l 2→ C ⁰→ X + Y.
9. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshirishga imkon beradigan moddalarni aniqlang va reaksiya tenglamalarini yozing. Ca → CaH 2 → Ca(OH) 2 → CaCO 3 → Ca(HCO 3 ) 2 .
10. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshirishga imkon beradigan moddalarni aniqlang va reaksiya tenglamalarini yozing. Fe 3 O 4 → Fe → FeCl 2 → Fe(OH) 2 → Fe(OH) 3
11. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshirishga imkon beradigan moddalarni aniqlang va reaksiya tenglamalarini yozing. Fe → FeCl 3 → Fe(OH) 3 → Fe 2 O 3 → Fe 2 (SO 4 ) 3 .
12. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshirishga imkon beradigan moddalarni aniqlang va reaksiya tenglamalarini yozing. Fe → FeSO 4 → Fe(OH) 2 → Fe(OH) 3 → FeCl 3
13. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshirishga imkon beradigan moddalarni aniqlang va reaksiya tenglamalarini yozing. Zn+𝐻 2 𝑆O 4→ A+NaO𝐻 (mo'l)→ X
14. Quyidagi keltirilgan o’zgarishlar natijasida hosil bo’lgan X,Y,Z moddalarni aniqlang.
Na+𝐻 2 O→ X+𝑆O 2→ Y+𝐻 2 𝑆𝑃 4→ Z
15. 4,25gr ishqoriy metall suvda eritilganda (n.sh) da 560 ml gaz ajralgan bo’lsa, reaksiya uchun qaysi metall olingan.
16. 5,32 gr ishqoriy metall suvda eritilganda (n.sh) da 0.448 litr gaz ajralgan bo’lsa, reaksiya
uchun qaysi metall olingan.
17. 2,2 gr ishqoriy yer metall suvda eritilganda (n.sh) da 0.56 litr gaz ajralgan bo’lsa, reaksiya uchun qaysi metall olingan.
18. 2 gr ishqoriy yer metall suvda eritilganda (n.sh) da 1120 ml gaz ajralgan bo’lsa, reaksiya uchun qaysi metall olingan.
19. 40 % unum bilan 30 gr kalsiy karbonat olish uchun tarkibida 80 % kalsiy gidroksidi saqlagan tog` jinsidan necha gramm kerak bo`ladi?
20. Har bir bosqichda unum 80 % bo`lsa, 5 gr kalsiydan necha gramm kalsiy gidroksid olish mumkin? Ca→CaO→Ca(OH) 2
21. Har bir bosqichda unum 50% bo`lsa, 3 mol oltingugurtdan necha gr sulfat kislota olish mumkin? S→SO 2 →SO 3 →H 2 SO 4
22. Har bir bosqichda unum 40% bo`lsa, 46 gr natriy metalidan necha gramm natriy sulfat olish mumkin? Na→Na 2 O→NaOH→Na 2 SO 4
23. Har bir bosqichda unum 25% bo`lsa, 28 gr 50% qo`shimchasi bo`lgan litiydan necha gramm litiy xlorid olish mumkin? Li→LiH→LiOH→LiCl
24. Har bir bosqichda unum 75% bo`lsa, 3 mol H 2 SO 4 olish uchun necha gramm natriy kerak?
Na→NaH→H 2 →H 2 O→H 2 SO 4
25. 1-bosqichda unum 30%, 2-bosqichda unum 60% bo`lsa, 20gr Natriy gidroksid olish uchun necha gramm natriy kerak? Na→Na 2 O→NaOH