1-dars Kimyoning asosiy tushunchalari

4) Metall kristall panjara - kristall panjara tugunlarida metall joylashadi.
Metall + metall
Xossalari:
a) Kristall panjara tugunlarida metal kationlari tutadi.
b) Metal bog’lanishli.
c) Suyuqlanish va qaynash t 0 lari yuqori.
d) Elektr tokini suyuqlanmasi va qattiq xolati juda yaxshi o’tkazadi.
e) Suvda eriymaydi.
f) Qutbsiz erituvchilarda erimaydi
g) qattiqligi mustahkam, Delokallashgan.
h) Plastik ya`ni bolg’alanuvchan
Vakillari - sof metall va metall qotishmalari(Na va K qotishmasi),Ca,Ba,Fr, Fe,Cu

Shakli	Ifodasi	Burchagi	Gibridlanishi	Misol
Chiziqli	AX 2	180°	sp	BeF 2 , CO 2
Burchakli	AX 2	120°	sp 2	SO 2 , NO 2
Teng tomonli uchburchak	AX 3	120°	sp 2	BF 3 , SO 3
Burchakli	AX 2E2	109,5°	sp 3	H 2 O, HOCl
Trigonal piramida	AX 3E	109,5°	sp 3	NH 3 ,PCl 3 ,H 3 O ^+
Tetraedr	AX 4	109.5^0	sp 3	CH 4 , SiCl 4
Tekis kvadrat	AX 4 E		sp 3 d	SF 4
T-shaklida	AX 3 E 2		sp 3 d	ClF 3
Chiziqli	AX 2 E 3		sp 3 d	XeF 2
Tekis kvadrat	AX 4 E 2		sp 3 d 2	XeF 4
Trigonal bipiramida	AX 5	120°, 90°	sp 3 d	PCl 5
Kvadrat piramida	AX 5 E		sp 3 d 2	ClF 5
Oktaedr	AX 6	90°	sp 3 d 2	SF 6

Yodlab oling!!! CH 4 109,5° NH 3 107° H 2 O 104,5°
____________________________________________________________________________________

1. H 3 PO 4 tarkibidagi a) molekulani hosil qilgan orbitallar sonini, b) bog`larni hosil qilishda
ishtirok etgan orbitallar sonini c) s, p, sp, sp 2 va sp 3 orbitallar sonini va d) sp 3 orbitallar sonini
sp 2 orbitallar soniga nisbatini toping.
2. (Al(OH) 2 ) 2 SO 4 tarkibidagi a) molekulani hosil qilgan orbitallar sonini, b) bog`larni hosil
qilishda ishtirok etgan orbitallar sonini c) s, p, sp, sp 2 va sp 3 orbitallar sonini va d) sp 3 orbitallar sonini sp 2 orbitallar soniga nisbatini toping.
3. Ca 3 (HP 2 O 7 ) 2 tarkibidagi a) molekulani hosil qilgan orbitallar sonini, b) bog`larni hosil
qilishda ishtirok etgan orbitallar sonini c) s, p, sp, sp 2 va sp 3 orbitallar sonini va d) sp 3 orbitallar sonini sp 2 orbitallar soniga nisbatini toping.
4. Tarkibida sp 3 - gibridlangan atom orbitali bo’lgan moddalarni ko’rsating 1) mеtan(CH 4 ); 2) ammiak; 3) ammoniy ioni; 4) suv; 5) sulfit angidrid; 6) etilеn(C 2 H 4 ); 7) bor ftorid; 8) bеrilliy xlorid.
А) 1, 2, 3, 4 В) 1, 2, 4, 6 C) 3, 4, 7, 8 D) 4, 6, 7, 8
5. Markaziy atom orbitali sp 2 – gibridlangan holatda bo’lgan moddalarni ko’rsating 1) bor ftorid; 2) etan; 3) ammiak; 4) etilеn; 5) bеrilliy xlorid; 6) sulfat ioni; 7) suv.
А) 1, 2 В) 1, 3 С) 1, 4 D) 5, 7
6. Qaysi moddalar molekular kristall panjaraga ega1) muz; 2) oltingugurt; 3) rubidiy yodid; 4) grafit; 5) piridin.
А) 1,2,4 В) 1,3,5 С) 2,4,5 D) 1,2,5
7. Qaysi molekulalarning markaziy atom orbitali sp 3 gibridlangan holatda bo’ladi.
А) CH 4 , H 2 O, NH 3 B) BCl 3 , NH 3 , PH 3 C) SiH 4 , CH 4 , C 2 H 4 D) H 2 O, H 2 S, BeF 2
8. Muzning kristall panjara turi va suv molekulasidagi kislorod atomi orbitalining gibridlanish turini aniqlang.
А) atom panjara, sp3- gibridlanish В) molеkulyar panjara sp2- gibridlanish
С) molеkulyar panjara sp3 – gibridlanish D) atomli panjara sp – gibridlanish
9. Modda atom kristall panjaraga ega bo’lishini tavsiflaydigan belgilarini ko’rsating
А) suvda yaxshi eriydigan, kristall holda
В) qattiq, qiyin suyuqlanuvchan, amalda suvda erimaydigan
С) kristall panjara tugunlarida molеkulalar joylashgan
D) qattiq, organik erituvchilarda eriydigan
10. Ammiak qanday tuzilishga ega?
А) tеkis В)to’g’ri chiziqli С) trigonal-piramida D) oktaedrik
11. Markaziy atomning atom orbitali sp-gibridlangan holatdagi zarrachalarni ko’rsating 1) РО 4 3-
; 2) СО 2 ; 3) H 2 O; 4) SO 3 ; 5) BeCl 2
A) 2, 3 В) 2, 5 С) 1, 2 D) 4, 5
12. Eng qattiq va qiyin suyuqlanuvchan moddalar kristall panjarasi qanday tuzilgan? 1) ion; 2)molеkulyar; 3) atom; 4) mеtall
А) 3 В) 4 С) 1 D) 1,2
13. Quruq muzning(CO 2 ) kristall panjarasi qanday tuzilgan 1) ion; 2) molеkulyar; 3) atomli; 4)mеtall. А) 1 В) 2 С) 3 D) 2,3
14. Juda qattiq va qiyin suyuqlanuvchan moddalar qanday kristall panjarali bo’ladi
1) ionli; 2) atomli; 3) molеkulali; 4) mеtalli.
А) 3 В) 2 С) 1 D) 4
15. Osh tuzi fazoviy holati qanday tuzilishga ega?А) tеkis uchburchakli В) kubsimon С) tеtraedr D) piramida
16. Qattiq uglerod(IV) – oksid (quruq muz)ning tuzilishi qanday xususiyatlar bilan ifodalanadi?
А) sp –gibridlanish, burchak 180º, molеkulyar kristall panjarali
В) sp 2 – gibridlanish, burchak 120º, molеkulyar kristall panjarali
С) sp 3 – gibridlanish, burchak 109º, molеkulyar kristall panjarali
D) sp – gibridlanish, burchak 180º, atom kristall panjarali
17. Quyidagi qattiq moddalardan qaysilari atomli kristall panjara hosil qiladi?
1) Olmos; 2) Tеmir; 3) Yod; 4) Krеmniy; 5) Qizil fosfor.
А) 1,2 va 3 В) 2,3 va 4 C) 1,3 va 4 D) 1,4 va 5
18. sp 2 - gibridlangan orbitallar yo’nalishlari orasidagi burchak qanday bo’ladi
А) 180º В) 90º С) 120º D) 109º28
19. Qaysi modda molekular kristall panjaraga ega?А) yod В) olmos С) grafit D) ishqor
20. Silan molekulasining geometrik shakli qanaqa?
А) chiziqli В) tеkis kvadrat С) tеtraedr D) oktaedr
21. Qaysi moddalar atom kristall panjaraga ega?
А)Na 2 O, Li 2 O, CaO B) C,Si,Ge,B C) N 2 ,O 2 ,Cl 2 ,H 2 D) Na, Ca,Fe,Al
22. CO 2 va SiO 2 qaysi xususiyatlari bilan farq qiladilar? 1) valеntligi; 2) oksidlanish darajasi; 3)
kristall panjara turi; 4) gibridlanish turi; 5) qaynash va suyuqlanish tеmpеraturasi.
А) 1,3,5 В) 1,2,3 С) 3,4,5 D) 2,4,5
23. Ammoniy ioni qanday geometrik tuzilishga ega?А) uchburchak В) piramida С) tеtraedr D)tеng tomonli uchburchak
24. Quyidagi molekulalarning qaysilarida markaziy atom orbitalining gibridlanishi sp – holatida bo’ladi.
1) BeCl 2 ; 2) CO 2 ; 3) H 2 O; 4) SO 2
А) 1,2 В) 1,3 С) 1,4 D) 2,3
25. Oq fosforning kristall panjarasi qanday?
А) amorf В) atomli С) ionli D) molеkulyar
26. Gipoxlorit, xlorat va perxlorat ionlaridagi markaziy atomlarning gibridlanish holati qanday?
А) sp 2 , sp 3 , sp 3 B)sp 2 , sp 2 , sp 3 C) sp 3 , sp 3 , sp 3 D)sp 2 , sp, sp 3
27. Ishqoriy metallarning gidridlari qanday tuzilishli birikmalarga kiradi?
А) atom В) ion C) mеtall D) molеkulyar
28. Agar modda qattiq va suyuqlangan holatda elektr tokini yaxshi o’tkazsa uning kristall
panjarasi qanaqa bo’lishi mumkin.
1)Ion 2)Molеkulyar 3)Atomli 4)Mеtall
А) 4 В) 1,3 С) 1,4 D) 2,3
29. Osh tuzining kristall panjarasi qanday tuzilgan?1) atomli; 2) ionli 3) molеkulyar; 4) mеtall; А) 2 В) 4 С) 1 D) 3
30. Oson suyuqlanuvchi va uchuvchan moddalar qanday kristall panjarali bo’ladi
1) ionli 2) atomli 3) molеkulali 4) mеtall
А) 1 В) 2 С) 3 D) 4
31. Olmosning kristall panjarasi qanday tuzilishga ega? А) kvadrat В) kubsimon С) to’g’ri to’rtburchakli D) tеtraedr
32. Quyida berilgan birikmalardagi nodir gaz atomining gibridlanish holati ko`rsating:
1) Ba 2 (XeO 6 ); 2) XeOF 2 ; 3) KrF 2 ; 4) KrO 2 F 2 . (J: sp 3 d 2 ; sp 3 d; sp 3 d; sp 3 d)
33. Kristall panjaralari bir xil bo’lgan moddalar keltirilgan qatorni ko’rsating
А) litiy ftorid, natriy fosfat В) natriy sulfat, vodorod, vodorod sulfid
С) ammiak, vodorod sulfid, vodorod D) vodorod yodid, vodorod sulfid, natriy bromid
34. Kremniy(IV)-oksidda bog’lar orasidagi burchak; kristall panjara va gibridlanish turi qanday?
А) 180º, molеkulyar sp В) 120º, atomli sp 2 С) 109º28, atomli sp 3 D) 109º28, molеkulyar sp 3
35. Karbinda atomlarning gibridlanish turi qanday bo’ladi
A) sp B) sp 2 C) sp 3 D) sp 3 d E) sp 3 d 2
36. Qaysi moddalar atomli kristall panjara hosil qiladi?
1) uglеrod (IV)-oksid 2) kaliy gidrid 3) qizil fosfor 4) krеmniy karbid 5) karbin 6) muz 7)osh tuzi
А) 1 va 6 В) 2 va 7 С) 3 va 5 D) 3,4 va 5
37. Moddalarning qaysilari molekular kristall panjara hosil qiladi?1)suv(muz) 2)titan(IV)-oksid
3)alyuminiy 4) “quruq muz” 5) kaliy xlorid 6) etanol 7) natriy ishqor
А) 1, 4, 6 В) 1, 5, 6 С) 2, 4, 6 D) 1, 2, 6
38. Krеmniy (IV) oksidning kristall panjarasi qaysi turga kiradi?
А) atomli В) molеkulyar С) ionli D)mеtall
39. Kremni(IV)oksidda kremniy atomining gibridlanish turi qanday bo’ladi
A) sp B) sp 2 C) sp 3 D) sp 3 d
40. Oddiy sharoitta molekular kristall panjarani hosil qiladigan moddalarni ko’rsating
1.yod 2.sеziy ftorid 3.grafit 4.fosfor 5.natriy xlorid А) 1,3 В) 2,3 С) 1,4 D) 2,5
41. Suyuqlanish temperaturasi va barqarorligi yuqori bo’lgan moddalar qatorini ko’rsating
А) NaF, HF, F 2 B) NaF, NaCl, HCl C) NaCl, Cl 2 , HCl D) olmos, SiO 2 , Al 2 (SO 4 ) 3
42. Qattiq holatda molekular kristall panjaraga ega bo’ladigan moddalarni ko’rsating
1.KCl 2.CH4 3. CO(NH 2 ) 2 4. I 2 5.NaOH А) 2,3,4 В) 1,2,4 С) 1,4,5 D) 2,4,5
43. Qaysi moddaning suyuqlanish temperaturasi baland bo’lishi kerak.
А) vodorod xlorid В) litiy xlorid С) suv D) ammiak
44. Atomli kristall panjara tuzilishiga ega bo’lgan moddani aniqlang
А) fosfor В) oltingugurt С) krеmniy D) ozon
45. Qattiq holatda atomli kristall panjaradan tashkil topgan moddalar qatorini belgilang.
А) fosfor, oltingugurt, ozon В) uglеrod (IV) oksid, vodorod xlorid, azot
С) bor, gеrmaniy, krеmniy D) suv uglеrod (IV) oksid, suv
46. Suyuqlanish temperaturasiga asoslanib qaysi modda atom kristall panjara tuzilishga ega
ekanligini aniqlang.
А) osh tuzi, 801º В) kvarts, 1728º С) alyuminiy, 660º D) oltingugurt, 113º
47. Atomli kristall panjaralardan tuzilgan III va IV davr elementlarini aniqlang
А) alyuminiy, galliy В) fosfor, mishyak С) oltingugur, sеlеn D) krеmniy, gеrmaniy
48. Molekular kristall panjarali tuzilishga ega bo’lgan moddalar qatorini aniqlang. 1.mеtan,
2.qizil fosfor, 3.yod, 4.muz, 5.tеmir, 6.olmos, 7.osh tuzi, 8.kaliy, 9. grafit, 10. qizil qon tuzi,
11. oq fosfor
А) 1,2,3,6 В) 1,3,4,11 С) 2,4,6,8 D) 3,5,6,9,10
49. Qaysi qatorda molekular kristall panjara hosil qiladigan moddalar joylashgan?
А) suv, oltingugurt, krеmniy, olmos В) xlor, ozon, oq fosfor,azot
С) xlor, suv, osh tuzi, olmos D) krеmniy, olmos, suv, xlor
50. Quyidagi moddalar molekular kristall panjara tuzilishiga ega bo’lgan qaysi moddaning
molekular massasi eng katta qiymatga ega bo’ladi
[A(S)=32; A(J)=127, A(O)=16, A(C)=12,]
А) oltingugurt В) yod С) ozon D) karbonat angidrid
51. Quyidagi molekula va ionlardan qaysilarining fazoviy tuzilishi chiziqli shaklda bo’ladi
1) NO 3 - , 2) BeCl 2 , 3)NH 4 + , 4) CO 2 , 5) NH 3
А) 1,2 В) 2,4 С) 3,4 D) 3,5
52. Quyidagi molekula va ionlardan qaysilarining fazoviy tuzilishi tetraedr shaklda bo’ladi
1) CH 4 , 2) CO 2 , 3) P 2 O 5 , 4) ZnCl 2 , 5) SO4^2-
А) 2,5 В) 2,3 С) 1,5 D) 2,3
53. Quyidagi molekula va ionlardan qaysilarining fazoviy tuzilishi piramida shaklda bo’ladi
А)C 2 H 2 B)CH 4 C)NH 3 D)BeCl 2
54. Atom kristall panjarali moddalar qanday xususiyatga ega bo’ladi.
А) suvda to’liq eriydigan kristall moddalar
В) agrеgat holati suyuq bo’lib, suvda eriydigan moddalar
С) kristall panjara tugunlarida molеkulalar joylashgan bo’lib, gazsimon holatda bo’ladi.
D) oddiy sharoitda qattiq agrеgat holatga ega, qiyin suyuqlanadi, suvda erimaydi.
55. Quyidagi molekulalarning markaziy atomning gibridlanish holati to’g’ri keltirilgan qatorni tanlang
1)SO 3 ; 2)COF 2 ; 3)CS 2 ; 4)SO 2
A) sp 2 ; sp 2 ; sp; sp 2 B)sp 2 ; sp 3 ; sp 2 ; sp C)sp 2 ; sp 2 ; sp 2 ; sp 2 D)sp 3 ; sp; sp 2 ; sp 2
56. Qaysi birikmalarda sp 2 -gibridlanish mavjud?
1.oltingugurt (IV) oksid 2.ammiak 3.uglеrod(IV)oksid 4.etеn 5.nitrat kislota 6.oltingugurt(IV) oksid.
А) 1,2,3,4 В) 1,3,4,5 С) 2,3,4,5 D) 1,4,5,6
57. Quyidagi moddalarning qaysilarida markaziy atomning gibridlanish turi sp 3 bo’ladi?
1. bor ftorid, 2. gipoxlorit kislota, 3. uglеrod (IV) oksid, 4. krеmniy (IV) oksid, 5. bеrtolе tuzi,
6. ammiak, 7. Suv 8. mеtilnitrat.
А) 1,4,5,6,7,8 В) 2,3,5,6,7,8 С) 2,3,4,5,6,7,8 D)2,4,5,6,7,8
58. Qaysi molekula va ionlar burchaklari piramida shakliga ega? 1. gidroksoniy kationi, 2.
ammiak, 3. ammoniy ioni, 4. mеtan, 5. bor ftorid, 6. fosfin, 7. tеtrafosfor.
А) 2,5,6 В) 1,2,6 С) 4,5,6 D) 3,4,6
59. [Cr(NH 3 ) 6 ] Cl 3 birikmasidagi xrom atomida qanday gibridlanish turi mavjud?
A) sp 3 d 2 B) sp 2 C) sp 3 D) sp 3 d
60. SO 2 va SO 3 molekulalaridagi oltingugurt atomining gibridlanish turini va molekula
geometriyasini aniqlang.
1.sp; 2.sp 2 ; 3.sp 3 ; 4. chiziqli: 5. burchakli: 6. tеng tomonli burchak: 7. uchburchakli piramida
А) 1,4 va 2,5 В) 1,5 va 3,7 С) 2,5 va 2,6 D) 2,4 va 3,7
61. Quyidagi birikmalardan qaysi birida markaziy atom sp 3 d – tipda gibridlangan?
А) BF 3 В) NH 3 С) PF 5 D) SiH 4 Е) SF 6
62. AlCl 3 NaClO 2 tarkibidagi markaziy atomning gibridlanish turini va ularning fazoviy
geometriyasini toping 1) sp 2 2) sp 3 3) tеtraedr 4) chiziqli 5) tеng tomonli uchburchak 6)
burchakli А) 1,5 va 2,3 В) 1,4 va 2,4 С) 1,5 va 2,6 D) 1,5 va 2,4
63. [NO 2 ] - [NO 3 ] - ionlari markaziy atomlarining gibridlanish turini va fazoviy shaklini aniqlang. 1) sp 2 2) sp 3 3) tеtraedr 4) chiziqli 5) tеng tomonli uchburchak 6) burchakli
А) 1,5 va 2,3 В) 1,4 va 2,4 С) 1,5 va 2,5 D) 1,6 va 1,5
64. Markaziy atom orbitali sp 3 -gibridlangan holatdagi zarralarini ko’rsating.
1. Ortofosfor kislota anioni: 2. Bеrilliy xlorid: 3. Suv: 4. Sulfat angidrid: 5. Karbonat angidrid.
А) 1,3 В) 3,4 С) 2,3 D) 4,5 E) 1,5
65. Sulfat kislota anionining geometrik shakli qanday ?
А) tеtraedr В) burchakli С) chiziqli D) oktaedr
66. Qaysi moddalar atom kristall panjaraga ega?
А) azot, kislorod, xlor, vodorod В) natriy, kaltsiy, tеmir, alyuminiy
С) natriy, litiy va kaltsiy oksidlari D) uglеrod, krеmniy, gеrmaniy, bor
67. Ammiak molekulasining fazoviy tuzilishi va markaziy atomning gibridlanishi
А)piramida va sp 3 В) chiziqli va sp С) tеng tomonli uchburchak sp 3 D) tеtraedr va sp 3
68. Uglerod (IV) oksid molekulasida uglerod atomining gibridlanish tipini va buning sababini
aniqlang. a)sp; b)sp 2 ; c)sp 3 ;
1.uglеrod atomning barcha valеnt elеktronlari bog’ xosil bo’lishida qatnashadi;
2.uglеrod atomi 2s-orbitalda ikkita juftlashmagan elеktronlarga ega;
3.CO 2 molеkulasi chiziqli tuzilishga ega.
А) а-3 В) b-3 С) a-1 D) c-1
69. sp 2 -gibridlangan orbitallar yo’nalishlari orasidagi burchak qanday bo’ladi
А)120° В) 104° С)180° D)109°28 E)90°
70. Qaysi modda ionli kristall panjara tuzilishiga ega?
А) CO 2 В) H 2 O С) SiO 2 D) NaCl
71. Quyidagi berilgan molekulalar markaziy atomlarining gibridlanish tiplarini aniqlang.
1) BeH 2 ; 2)BF 3 ; 3)CCl 4 ; 4)NH 3 ; 5)H 2 O.
А) sp 3 , sp 2 , sp 3 , sp, sp 3
В) sp, sp, sp 3 , sp 3 , sр 3
С) sp, sp 2 , sp 3 , sp 2 , sp 3
D) sp, sp 2 , sp 3 , sp 3 , sp 3
72. SO 2 ; H 3 O + ; SO 4 -2 ;CH 4 larning mos ravishda markaziy atom orbitali gibridlanish holati.
А)sp 2 , sp 2 , sp 3 , sp 3 В)sp 2 , sp, sp 3 d 2 , sp 2 С)sp 2 , sp, sp 3 d 2 , sp 2 D) sp 2 , sp 3 , sp 3 , sp 3
73. [NH 4 ] + va [H 3 O] + ionlar uchun quyidagi xususiyat(lar) umumiy?
1)markaziy atomning gibridlanishi; 2)donor-akseptor bog`ning mavjudligi; 3)ionning fazoviy
strukturasi; 4)markaziy atomning oksidlanish darajasi A) 1 B) 2, 3 C) 2, 3, 4 D) 1, 2
74. CH 4 , NH 3 , H 2 O molekulalar uchun quyidagi qaysi xususiyat(lar) umumiy?
1)markaziy atomning gibridlanishi;
2) markaziy atomning valentligi;
3) molekulaning fazoviy strukturasi;
4) valent burchak qiymati
A) 2, 3 B) 1 C) 4 D) 1, 2, 3, 4
75. BeCl 2 , BeF 2 , CO 2 molekulalari uchun quyidagi qaysi xususiyatlar umumiy?
1) markaziy atomning gibridlanishi;
2) markaziy atomning valentligi;
3) molekulaning fazoviy strukturasi;
4) bog` qutbli, molekula qutbsiz bo`lishi
A) 1, 3, 4 B) 1, 2 C) 3, 4 D) 1, 2, 3, 4
76. BF 3 , BCl 3 , SO 3 molekulalari uchun quyidagi qaysi xususiyatlar umumiy?
1) markaziy atomning gibridlanishi;
2) markaziy atomning valentligi;
3) molekulaning fazoviy strukturasi;
4) bog` qutbli, molekulasi qutbsiz bo`lishi;
A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 2 C) 3, 4 D) 1, 3, 4
77. ClO 2 - ,ClO 3 - ,ClO 4 - ionlar uchun quyidagi qaysi xususiyat(lar) umumiy?
1) markaziy atomning gibridlanishi;
2) markaziy atomning ekvivalenti;
3) markaziy atomning oksidlanish darajasi
A) 1, 3 B) 1 C) 2 D) 3
78. SO 2 va CO 2 molekulalar uchun quyidagi qaysi xususiyatlar umumiy?
1)markaziy atomning gibridlanishi 2) markaziy atomning valentligi 3)molekulaning fazoviy
strukturasi; 4) markaziy atomning oksidlanish darajasi A) 1, 3 B) 1, 2 C) 2, 3, 4 D) 2, 4
79. H 2 O va HClO molekulalar uchun quyidagi qaysi xususiyat(lar) umumiy?
1)markaziy atomning gibridlanishi; 2)markaziy atomning valentligi 3)markaziy atomning
oksidlanish darajasi
A) 1, 3 B) 1 C) 2 D) 1, 2, 3
80. Quyidagi qaysi xususiyatlar kremniy(IV) oksidiga tegishli?
1)markaziy atomning gibridlanishi: a)sp 3 ; b)sp
2) agregat holati (t=25°С): a) gaz; b) qattiq;
3) suyuqlanish temperaturasi:a) −56,6°C;
b) 1610°C; 4) molekulaning fazoviy tuzilishi:
a) tetraedr; b) chiziqli;
A) 1a, 2b, 3b, 4a B) 1b, 2a, 3a, 4b
C) 1a, 2b, 3a, 4a D) 1b, 2a, 3b, 4a
81. Cl(OH); ClO(OH); ClO 2 (OH) Ushbu qatorda birikmalarning kislotalik xossasi qanday
o‘zgaradi? A) kamayadi B) ortadi
C) oldiniga ortadi, so‘ngra kamayadi
D) oldiniga kamayadi, so‘ngra ortadi
82. Cl(OH); Br(OH); I(OH) Ushbu qatorda birikmalarning kislotalik xossasi qanday o‘zgaradi? A) kamayadi B) ortadi
C) oldiniga ortadi, so‘ngra kamayadi
D) oldiniga kamayadi, so‘ngra ortadi
83. ClO 2 (OH); BrO 2 (OH); IO 2 (OH) Ushbu qatorda birikmalarning kislotalik xossasi qanday
o‘zgaradi? A) kamayadi B) ortadi
C) oldiniga ortadi, so‘ngra kamayadi
D) oldiniga kamayadi, so‘ngra ortadi
84. SO(OH) 2 ; SeO(OH) 2 ; TeO(OH) 2 Ushbu qatorda birikmalarning kislotalik xossasi qanday
o‘zgaradi? A) kamayadi B) ortadi
C) oldiniga ortadi, so‘ngra deyarli o‘zgarmaydi
D) oldiniga kamayadi, so‘ngra deyarli o‘zgarmaydi
85. B(OH) 3 ; CO(OH) 2 ; NO(OH); NO 2 (OH) Ushbu qatorda birikmalarning kislotalik xossasi
qanday o‘zgaradi?
A) kamayadi B) ortadi C) oldiniga ortadi, so‘ngra kamayadi D) oldiniga kamayadi, so‘ngra ortadi
86. SO 3 va SO 2 molekulalar uchun quyidagi qaysi xususiyat(lar) umumiy?
1) markaziy atomning gibridlanishi; 2) markaziy atomning valentligi; 3) molekulaning fazoviy
strukturasi; 4) bog‘ qutbli, molekula qutbsiz bo‘lishi A) 2, 3 B) 1 C) 3 D) 1, 4
87. ClO 2 - ,ClO 3 - ,ClO 4 - ionlar uchun quyidagi qaysi xususiyat(lar) umumiy?
1) markaziy atomning ekvivalentligi; 2) markaziy atomning gibridlanishi; 3) markaziy atomning
oksidlanish darajasi A) 1, 3 B) 1 C) 2 D) 3
88. ClO 2 - ,ClO 3 - ,ClO 4 - ionlar uchun quyidagi qaysi xususiyat(lar) umumiy emas?
1) markaziy atomning ekvivalentligi; 2) markaziy atomning gibridlanishi; 3) markaziy atomning
oksidlanish darajasi A) 2, 3 B) 1 C) 2 D) 1, 3
89. Quyida keltirilgan moddalar orasidan markaziy atomning gibridlanish turi sp 3 bo’lganlarini tanlang.
1) uglerod(IV)oksid 2) kremniy(IV)oksid 3) sulfit kislota 4) ftor oksid 5) chumoli kislotadagi uglerod atomi 6) ammiak 7) sulfit angidrid 8) suv
A) 1,4,6,8 B) 2,4,5,8
C) 2,4,6,8 D) 3,4,6,7
90. Silan molekulasining geometrik shakli qanday?
A) chiziqli B) tekis kvadrat
C) tetraedr D) oktaedr
91. Quyidagi moddalarning qaysilarida markaziy atomning gibridlanish turi sp 3 bo’ladi?
1) bor ftorid 2)gipoxlorit kislota 3)uglerod(IV)oksid 4)kremniy(IV)oksid
5) bertole tuzi 6) ammiak
7) suv 8) metilnitrat
A) 1,4,5,6,7,8 B) 2,3,5,6,7,8
C) 2,5,6,7,8 D) 2,4,5,6,7,8
92. NO 3 - , SO 4 2- , CO 3 2- , H 3 BO 3 zarrachalarida markaziy atomlar qanday turda gibridlanadi?
A) sp 2 , sp 2 , sp 2 , sp 3 B) sp 3 , sp 2 , sp 2 , sp 2
C) sp, sp 2 , sp 3 , sp 3 D) sp 2 , sp 3 , sp 2 , sp 2
93. sp 2 -gibrid orbitallar ishtirokida hosil bo’ladigan moddalar jumlasiga qaysi birikmalar kiradi?
A) azot(III) xlorid va bor xlorid
B) uchmetilamin va uchmetilbor
C) borat kislota va chumoli aldegid
D) benzol va siklogeksan
94. Ozon molekulasi hosil bo’lishida markaziy kislorod atomining valent orbitali qanday
gibridlanadi?
A) sp B) sp 2 C) sp 3 D) gibridlanmaydi
95. Qaysi birikmalarda sp 2 -gibridlanish mavjud.
1) oltingugurt (IV) oksid 2) ammiak
3) uglerod (IV) oksid 4) eten
5) nitrat kislota 6) oltingugurt(VI)oksid
A) 1,2,3,4 B) 1,3,4,5
C) 2,3,4,5 D) 1,4,5,6
96. [BH 4 ] - ionida B atomining valentligi, oksidlanish darajasi va gibridlanish turini aniqlang.
A) 4; +3 va sp 3 B) 3; +3 va sp 2
C) 4; -3 va sp 3 D) 3; -3 va sp
97. [Cr(NH 3 ) 6 ]Cl 3 birikmasidagi xrom atomida qanday gibridlanish turi mavjud?
A) sp 3 d 2 B) sp 2 C) sp 3 D) sp 3 d
98. Н 3 О + va NH 4 + ionlar markaziy atomining gibridlanish xolatini va ularning fazoviy shaklini
aniklang.
1) sp 3 ; 2) sp 2 ; 3) sp; 4) piramida: 5) tеtraedr: 6) tеng tomonli uchburchak: 7) kvadrat:
А) 3,4:3,6 В) 1,4:1,5 С) 1,4:1,7
D) 1,4:2,4 E) 2,6:2,7
99. CH 4 va NH 3 molеkulalaridagi markaziy atomning gibridlanish turi va fazoviy shaklini
aniklang. 1) sp 2 : 2) sp 3 : 3) tеng tomonli uchburchak 4) piramida 5) tеtraedr
А) 1,4 va 2,3 В) 1,3 va 2,5
С) 2,5 va 2,4 D) 1,4 va 2,5
100. Quyida kеltirilgan moddalar orasidan markaziy atomning gibridlanish turi sp 3 bo’lganlarni tanlang.
1. uglеrod (IV) oksid, 2. krеmniy (IV) oksid, 3. sulfat kislota, 4. ftor oksid,
5. chumoli kislotadagi uglеrod atomi. 6. ammiak, 7.sulfit angidrid, 8.suv
А) 1,4,6,8 В) 2,4,5,8 С) 2,4,6,8
D) 3,4,6,7 Е) 2,6,8
101. Quyidagi moddalarning qaysilarida markaziy atomning gibridlanish turi sp 3 bo’ladi?
1. bor ftorid, 2. gipoxlorit kislota, 3. uglеrod (IV) oksid, 4. krеmniy (IV) oksid,
5. bеrtolе tuzi, 6. ammiak, 7. suv, 8. mеtilnitrat.
А) 1,4,5,6,7,8 В) 2,3,5,6,7,8
С) 2,5,6,7,8 D)2,4,5,6,7,8 Е) 2,4,6,7,8
102. [Cr(NH 3 ) 6 ]Cl 3 birikmasidagi xrom atomida qanday gibridlanish turi mavjud?
A) sp 3 d 2 B) sp 2 C) sp 3 D) sp 3 d E) sp
103. sp 2 gibrid orbitalar ishtirokida hosil bo’ladigan moddalar jumlasiga qaysi birikmalar kiradi?
А) azot (III) xlorid va bor xlorid
В) uchmеtilamin va uchmеtilbor
С) borat kislota va chumoli aldеgid
D) bеnzol siklogеksan
E) uglеrod (IV) oksid va etilеn
104. Quyida kеltirilgan moddalar orasida sp-gibridlangan atomga ega bo’lganlarini toping
1. etilеn 2. azot 3. vodorod xlorid 4. uglеrod (IV) oksid 5. tеtrafosfor 6. etin 7. uglеrod (II) oksid
А) 2,4,6 В) 2,3,4,6 С) 2,4,6,7
D) 1,2,6 Е) 2,4,5,6
105. Quyida sanab o’tilgan moddalar orasida sp 2 -gibrid orbitalli atomi bo’lgan molеkulalarni
toping
1. kislorod 2. oltingugurt (IV) oksid 3. uglеrod (II) oksid 4. uglеrod (IV) oksid 5. etin 6. etilеn 7.
karbonat kislota anioni
А) 1,3,6,7 В) 1,2,3,6 С) 2,3,6,7
D) 1,2,6,7 Е) 3,4,6,7
106. Quyida kеltirilgan moddalar molеkulasida sp 3 -gibridlangan atomlarga ega bo’lganlarini
toping.
1. uglеrod (IV) oksid 2. krеmniy (IV) oksid 3. uglеrod (IV) sulfid
4. tеtrafosfor 5. sulfat kislota anioni 6. pеrmanganat kislota anioni
7. Bеrtollе tuzi anioni 8. manganat kislota anioni (MnO 4 2- )9. Sulfat kislota anioni
А) 2,4,6,8,9 В) 2,4,6,7,8,9 С) 2,5,6,7,8,9
D) 1,3,4,6,7,9 Е) 2,4,5,6,8,9
107. Ammoniy sianat va karbamid tarkibidagi uglеrod, kislorod va azot atomlarining
gibridlanish turini va π – bog’lar sonini aniqlang.
А) sp 3 , sp 3 , sp, sp ва sp 2 , sp 2 , sp 3 , sp 3
В) sp 3 , sp 2 , sp 2 , sp ва sp 3 , sp 2 , sp 2 , sp
С) sp 3 , sp 3 , sp 3 , sp 3 ва sp, sp, sp, sp 2
D) sp 2 , sp, sp 3 , sp 2 ва sp, sp 2 , sp 2 , sp 3 d
Е) sp, sp 2 , sp 3 , sp ва sp 2 , sp 2 , sp, sp
108. Quyidagi birikmalardan qaysi birida markaziy atom sp 3 d – tipda gibridlangan?
А) BF 3 В) NH 3 С) PF 5
D) SiH 4 Е)SF

Musurmonqulov Azizbek [phone]