Mavzu: Vodorod sulfid asosida kationlarni guruhlarga bo'lish

Mavzu:Vodorod sulfid asosida kationlarni guruhlarga bo'lish

Reja:

• Vodorod sulfid
• Elektrolit
• Izotonik nisbat

4.Vodorod sulfid va sulfidlar

• Vodorod sulfid, H2S- vodorod bilan oltingugurt birikmasi; rangsiz va zaharli gaz, palagʻda tuxum hidi keladi; qaynash temperaturasi — 60,38°, suyuqlanish temperaturasi —8,29°, suvda erib, sulfid kislota (juda kuchsiz) hosil qiladi; bu kislotaning tuzlari sulfidlar deb ataladi. Tarkibida 2 valentli oltingugurt borligi uchun V. s. juda kuchli qaytaruvchidir. V. s. texnikada neft, tabiiy va sanoat gazlarini qayta ishlash yoʻli b-n, lab.da esa metall sulfidlarga suyultirilgan sulfat kislota taʼsir ettirib olinadi. Analitik kimyoda kationlarni aniqlashda ishlatiladi.juda tasr qiladi. Molyar massasi 34 g/mol, zichligi 1.19 . Ishlab chiqarish obyektlarida PDKsi 10 mg/m3, aholi punktlarida 0.008 mg/m3 . Vodorod sulfid gazi zaharli bo'lib, 1.4 mg/m3 o'tkir hid seziladi, 10 mg/m3 dan oshganda hid sezish kuchayadi ko'z achishi, ko'ngil aynishi, bosh og'rig'i boshlanadi. 100 mg/m3 dan oshganda hid sezish pasayib bosh og'rig'i, ko'z achishi, tomoq qichishi, holsizlik kuchayib uyqu keladi.

• Vodorod sulfid H 2S — palag'da tuxum hidi keladigan rangsiz gaz. U suvda yaxshi eriydi (20 °C da 1 hajm suvda 2,5 hajm vodorod sulfid eriydi).
• Tabiatda uchrashi. Vodorod sulfid tabiatda vulqon gazlarida va ba’zi mineral buloq suvlarida masalan, Pyatiqorsk va Matsesta buloqlarining suvida uchraydi. U turli xil o'sim lik va hayvonot qoldiqlaridagi oltingugurtli organik m oddalar chiriganida hosil boiadi. Ba’zi oqar suvlardan, o'ralar va ahlat uyumlaridan qoiansa hid kelishiga sabab ana shudir.
• Olinishi. Vodorod sulfid oltingugurtni qizdirib turib vodorod bilan bevosita biriktirish orqali olinishi mumkin:
• S+ H = H 2S
• Lekin u odatda tem ir (II) sulfidga suyultirilgan xlorid yoki sulfat kislotalar ta ’sir ettirish y o ii bilan olinadi:
• 2HCl+FeS=FeCl2+H,S

• Fizik xossalari. Vodorod sulfid — asab sistemasiga zarar yetkazadigan juda zaharli gaz. Shuning uchun vodorod sulfid bilan qilinadigan ishlarni mo'rili shkafda yoki germetik berkiladigan asboblarda oikazish kerak. Ishlab chiqarish binolarida H2S ning miqdori 1 1 havoda ko‘pi bilan 0 ,0 1 mg boiishiga ruxsat etiladi.
• Vodorod sulfidning suvdagi eritmasi vodorod sulfidli suv yoki sulfid kislota deyiladi (u kuchsiz kislota xossalariga ega).
• Kimyoviy xossalari. H2S — suvga qaraganda beqaror birikma. Bunga sabab oltingugurt atomining oichamlari kislorod atominikiga qaraganda kattaligidir. Shu sababli H — О bogianish H — S bogianishga qaraganda qisqa va puxta boiadi. Qattiq qizdirilganda vodorod sulfid oltingugurt bilan vodorodga deyarli toiiq ajraladi:
• H2S=S+H2

• Sulfidlar. Ikki asosli kislota boigan sulfid kislota ikki qator tuzlar — o‘rta tuzlar (sulfidlar) va nordon tuzlar (gidrosulfidlar) hosil qiladi. Masalan, Na2S — natriy sulfid, NaHS — natriy gidrosulfid.
• Gidrosulfidlarning deyarli hammasi suvda yaxshi eriydi. Ishqoriy metallar bilan ishqoriy-yer metallarning sulfidlari ham suvda eriydi, qolgan metallarning sulfidlari suvda erimaydi yoki kam eriydi; ularning ba’zilari suyultirilgan kislotalarda ham erimaydi. Shuning uchun bunday sulfidlarni tegishli metall tuzining eritmasi orqali vodorod sulfid o‘tkazish yoii bilan olish mumkin, masalan:
• CuS04+H2S=CuSl+H2S04

• Zaif elektrolitlar- dissotsilanish darajasi birlikdan kichik (ya'ni ular to'liq dissotsiatsiyalanmaydi) va konsentratsiyaning ortishi bilan kamayadi. Bularga suv, bir qator kislotalar (HF kabi kuchsiz kislotalar), p-, d- va f-elementlarning asoslari kiradi.
• Bu ikki guruh oʻrtasida aniq chegara yoʻq, bir xil modda bir xil erituvchida xossalarini koʻrsatishi mumkin kuchli elektrolit, ikkinchisida esa - zaif