1. Ҳар бир инсон бевосита ёки эркин сайланган вакиллар воситаси орқали ўз мамлакатини бошқаришда қатнашиш ҳуқуқига эга

8. Инсоннинг сайлов ҳуқуқларини бузганлик учун қандай маъмурий ва жиноий жавобгарлик белгиланган?
Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 51² — 51⁴-моддалари, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 146-147-моддалари бевосита фуқароларнинг сайлов ҳуқуқларини бузганлик учун жавобгарликлар белгиланган.
Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 51-2-моддасига кўра, Ўзбекистон Республикаси Марказий сайлов комиссиясининг, сайлов комиссияларининг, референдум ўтказувчи комиссияларнинг фаолия­тига аралашиш, шунингдек, уларнинг ишига тўсиқларни юзага келтириш — мансабдор шахсларга базавий ҳи­соблаш миқдорининг ўн бараваридан ўн беш бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.
кодекснинг 51-4-моддасига кўра, номзоднинг, ишончли вакилнинг, кузатувчининг ёки сиёсий пар­тия ваколатли вакилининг ҳуқуқларини бузиш —мансабдор шахсларга базавий ҳи­соблаш миқдорининг беш бараваридан ўн бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади¹⁰.
Жиноят кодексининг 146-моддаси «Сайлов ёки референдум ташкил қилиш, уларни ўтказиш тўғрисидаги қо­нун ҳужжатларини бузиш» деб номланган.
Унга мувофиқ, сайлов ёки референдум ташкил қилиш, уларни ўтказиш вақтида мансабдор шахслар, сиёсий пар­тия­лар ёки фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг вакиллари, ташаббускор гуруҳлар ёки сайлов ёхуд референдум комиссиялари аъзолари томонидан овоз беришнинг яширинлигини бузиш, сайлов ёки референдум ҳужжатларини қалбакилаштириш, сайлов ёки имзо варақаларига сохта ёзувлар киритиш, берилган овозларни атайлаб но­тўғри ҳисоблаш — энг кам ой­лик иш ҳақининг йигирма беш бараваригача миқдорда жарима ёки уч юз олтмиш соатгача мажбурий жамоат ишлари ёки уч йилгача ах­лоқ тузатиш ишлари ёки бир йилдан уч йилгача озодликни чеклаш ёхуд уч йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади¹¹.

22-МОДДА
Ҳар бир инсон жамият аъзоси сифатида миллий куч-ҳаракатлар ҳамда халқаро ҳамкорлик воситасида ва ҳар бир давлатнинг тузилиши, шунингдек, ресурсларига мувофиқ ижтимоий таъминотга ва ўзининг қадр-қимматини сақлаш, шахсининг эркин ривожланиши учун зарур бўлган иқтисодий, ижтимоий ва маданий соҳалардаги ҳуқуқини амалга оширишга ҳақли.