Marketing adabiyoti kontekstida turizm va mehmonxona xo’jaligi xizmatlar marketingining sohasiga mos keladi.Biroq marketingni mehmonxona va marketing-bank mahsulotlari ya’na shaxsiy zayomga o’xshagan mahsulot o’rtasida ko’p farq mavjud.Turizm va mehmonxona xo’jaligi potensial iste’molchilarga sotiladigan usullarda ta’sirga ega bo’lgan k’op muhim xizmatlar marketing tasniflarini taqsimlab turadi. Bu soha uchun marketing kommunikatsiyasi mana shu asosiy jihatlar orqali ta’sir etishi muhimdir.
nomoddiy
tez buziladiganajralmas
turlilik
Turizm va mehmonxona xo’jaligi nomoddiy xizmatlar deb yuritiladi chunki u xarid oldi xizmatini tajriba sinovi qilishi mumkin emas. Ko’p darsliklar uning tasnifiga e’tiborini qaratadi lekin bu xizmatlarning kommunikatsiya muammolari va strategiyalarida ular ta’sirko’rsatadiganusullar hisoblanadigan darsliklar kamchilikni tashkil etadi. Mittal va Baker bu xizmatlarning xususiyatlari va foydasini qanday muomala qilishlarini bilish sharoitida nomoddiylik orqali qiyinchilikka uchragan holatga e’tibor qaratadi. Ular nomoddiylikni 4 ta kalit muammolarga solishni sabab qilib ko’rtsatadi:
1. Abstraktlilik, ‘yaxshi tungi hordiq’degan- xizmatlarning mavhum konsepsiyasining kommunikatsiyadagi qiyinchiliklar.
2. Umumiylik ‘kabina xizmati’ ga o’xshagan bir tashkilotning xizmat taklifi o’rtasidagi transport vositasida o’tkazib qo’yishdagi farqli qiyinchiliklar.
3. Izlashni iloji bo’lmaslik, dalillarga ko’ra mizozlar xarid oldi xizmatlar sinovi, ya’ni ularning ishonchiga kirgan maqsad yoki tashkilotning ishonch yorlig’ini qidira olmaydigan dalil.
4. His etib bo’lmaydigan, jismoniy kechinmani tasavvur qilish uchun iloji iloj muammosi va shu sababli kommunikatsiyada xizmatni tushunin=shningxabardor etish va talqin qilish ehtiyojigaqodir bo’lish muammosini nazarda tutadi.
Ular shuningdek tashkilotlar kommunikatsiya strategiyalardan uch kalitli maqsad borligini sabab qilib ko’rsatadi: brend (tur,nav) ning o’ziga xosligini yaratish, brendning darajasini yaratish va talabni yaratish. Bundan tashqari, ular bu umumiy maqsadlar orasida mehmonxona xo’jaligi firmalari xizmatning nomoddiy foydasini kommunikatsiya qilib ishlashi shart ekanligi, xizmatlarning aniq jihatlari va tavsifi haqida spesifika qat’iyat, yaroqlilik, aniqlik bo’lishi, aniq dalil bilan ta’minlash, dalil haqida kalit informatsiyalar bilan ta’minlash ya’ni ‘ishonch’ uchun tuzilishi mumkin bo’lgan tasdiq to’g’risida va nihoyat iste’molchilar ularni ancha ko’zga ko’rinarli qilishlari uchun tajribaning aniq harakatlari orqaliolishi shart ekanligini sabab qilib ko’rsatadilar. Ular foydali misollar bilan ham ta’minlaydilar ya’ni qanday qilib turizm va mehmonxona xizmatlari nomoddiylikning qiyinchiliklari va marketologlarga joriy muammolarning boshqa uchta asosiy tasnifning har birini qanday qilib yengib o’ta olishning misollari bilan ta’minlaydi.
Xizmatlar oxirgi muddatgacha sotilishi uchun saqlanmasligi yoki zahira qilinmasligi aytib o’tilgan.(Olti kunlik O’rta yer kruz sayohati Afinadan jo’nab ketayotganda 14 avgustda o’sha sanadan so’ng sotilmaydigan bo’lib qoladi. Bu omil marketing ning aralashuvida qoyilgan narx-navoning roliga strategik e’tibor beradi.baholash strategiyasining kommunikatsion aspektlariga maqsad qilingan marketing tashviqot va chegirma savdosini o’z ichiga olgan holda misol uchun turizm va mehmonxona xo’jaligimarketing kommunikatsiyasiniong bir kalit qismidir. Bo’linmaslik (inseparability) konsepsiyasi xizmatning iste’mol qilinadigan tomonidan ishlab chiqarish tomonini ajratish mumkin emasligini dalil qilib ko’rsatadi.Bu servisning kutilmagan vaziyatida odamlarning roli haqida katta e’tibor bor degan mazmunni anglatadi. Yana sohada odamlarning ahamiyati muhimligi va xizmatning sifati shaxsning kechinmasiga yoki marketing kommunikatsiyasi strategiyasidagi kalit kuchga bog’liqdir. Har xillik (heterogeneity) bir xil xizmat muhiti bilan turli vaqtlarda bir xil kechinma o’tkazish orasida turli odamlar uchun bir xil sarguzasht o’tishi juda qiyin ekanligini dalil qilib nazareda tutadi. Bu omillar turizm va mehmonxona uchun marketing strategiyasini ko’pincha tashkiliy v aopetrativ munosabatga bo’glanadi, va pirovardida, marketing xabarlari ko’pincha quyidagi xususiyatlarni va muammolarning xizmatini yetkazishda alohida q’tibor beradi.
Har qanday holatda, Mittal va Baker ham xizmatni iste’molchilarga qanday foydasi bo’lishini kommunikatsiya qilish uchun ehtiyojga e’tiborini qaratadi. Avvalroq bobda turizm va mehmonxona xizmatlari iste’molning ba’zi bir asosiy tasniflarini ma’lum qildi. Bular marketing yondashuvga va kommunikatsiya mazmuniga ta’sir ko’rsatadigan ta’sirli omillardir.Bular quyidagilarni tarkiban kengaytira oladi.
Iste’molchilarning qaror qilish jarayonida “bir og’iz so’z” kommunikatsiyasining ahamiyati.
Iste’mol va holat/shaxsiyat o’rtasidagi bog’liklik
