0 ‘ т к I r h o s h I m o V

Uzun kechalar
5
gani uchun. Axloq tuzatish koloniyasiga hukm qilishdi. Ax- 
loq tuzatarmish! Nachora, peshanada bor ekan. Xotini qon- 
qon yig‘ladi: xo‘jayinning oldiga borsa, kotibasi kirgizmabdi. 
Bunaqa paytda odam chodirxayol bo‘lib qolarkanmi, suddan 
keyin xotiniga aytdi: „Yoshsan, mabodo ko‘ngling bo‘linsa... 
boshqa birovga... mayli...“ (Kerakmidi shu gap?) Xotinining 
ko‘zi g‘azabdan yonib ketdi. „Undan ko‘ra o‘ldirib ketaqo- 
ling!“ Keyin o‘g‘li bilan gaplashdi. Rahmatilla uchinchi 
sinfda o‘qirdi. Esini tanib qolgandi. Boshiga ish tushganda 
odam aqlli bo‘lib ketarkanmi, Hamidulla xo‘p dono gaplar 
aytdi. „Sen endi katta yigitsan, o‘g‘lim. Oilada sendan bosh­
qa erkak yo‘q. Opangga yordam ber, singillaringni boshini 
sila“. 0 ‘n yashar bola onasiga qanday yordam beradi-yu, 
singillarini boshini silash uchun nima qilishi kerak?.. Nima 
desin? Bir nima deyish kerakmidi, axir? 0 ‘ylab turdi-da, 
qo‘shib qo‘ydi: „Ikki yil nima? G‘iz etadi, o‘tadi-ketadi. 
San o‘g‘lim, xapa bo‘ma“. 0 ‘g‘lining yig‘lab yuborishidan 
qo‘rqar edi. Agar Rahmatilla yig‘lasa, o‘ziyam... Yo‘q, o‘g‘li 
yig‘lamadiyam, gapirmadiyam. Yerga qarab turaverdi.
Surxondaryo tomonda „axloqini tuzatishdi“. Temiryo‘l 
yaqinida. Qora paxtalik kiygan aristonlar... Kechalari og‘ir 
g‘o‘ng‘illagan samolyotlar, muttasil taraqa-turuq qilib o‘tadi- 
gan yuk poyezdlari... Awaliga yarmi ochiq vagonlarga ortil- 
gan yuklaming usti brezent bilan o‘rab qo‘yilgani uchun hech 
balo ko‘rinmasdi. Keyin brezent qoplamasiz tashiydigan bo‘- 
lishdi. Tanklar, zambaraklar, BTRlar. Koloniyada siyosiy ax- 
borot bo‘ldi. Imperializm malaylari Afg‘oniston Demokratik 
Respublikasidagi Savr inqilobini bo‘g‘ib tashlamoqchi bo‘pti. 
Shonli sovet jangchilari o‘zining baynalmilal burchini sharaf 
bilan bajarishga kirishibdi... 0 ‘shanda Hamidulla hech nima- 
ni o‘ylamadi. 0 ‘ylab nima qiladi? Shu padaringga qusur ikki 
yilni omon-eson o‘tkazsa, uyiga, xotinining, ikkita norasida 
qizalog‘ining oldiga borsa, o‘g‘lini ko‘rsa, bas. Mashina degan 
palakatning rulini ushlagan nomard! Duch kelgan yumush-

---

6