Ў з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона политехника институти

Навлари.
Ренет Симиренко қишки нав бўлиб, Ўзбекистоннинг барча областларида етиштириш учун туманлаштирилган. Кўчати ўтқазилгандан кейин 4-5-йили ҳосилга киради. Серҳосил, лекин солкаш. Меваси конуссимон, ўртача вазни 110-120 г. Пўсти яшил ёки кўкиш-сариқ, эти сарғиш-оқ, ўртача тиғиз, ҳушбўй. Меваси сентябрнинг иккинчи ярмида узилади. Териб олингани май-июнгача сақланади.
Жонатан Украинада ва Молдавияда кенг тарқалган. Хорошовка зимня, Осламовское деб ҳам аталади. Узбекистонда ҳам экилади. Совуққа чидамли, дарахти кучли ўсади, серҳосил, кўчати ўтқазилгандан кейин 6-7 йили ҳосилга киради. Меваси ўртача, бироз юмалоқ ва қовурғали. Мева пўсти ялтироқ, силлиқ, яшил-тилла ранг, сақланганда тилла ранг сариқ тусга киради. Эти қумоқ-қумоқ, серсув, нордон-ширин, хушбўй. Меваси март ойигача сақланади.
Оқ Розмарин қишки нав бўлиб, кўчати экилгандан кейин 8-10 йили ҳосилга киради. Солкаш, аммо серҳосил. Айрим турларидан 1500 кг дан ва ундан кўп ҳосил олинади. Дарахти катта, шох-шаббаси ғуж ва тик бўлиб ўсади.
Меваси чўзинчоқ, овалсимон, вазни 80-100 г келади, пўсти яшил-сариқ, устида оқ нуқталари бор. Эти оқ, сақланганда бир оз сарғаяди, серсув, мазаси нордон-ширин, хушбўй. Бу нав Ўзбекистоннинг деярли барча туманларида экилади.
Превосходное (Делишес) кечпишар нав бўлиб, дарахти кат-та, кўчати экилгандан кейин 5-6 йили ҳосилга киради. Серҳосил нав. Меваси тарам-тарам йўлли, қизғиш, ранги тилласимон-сариқ. Сентябрнинг ўрталарида узиб олинади ва декабрь ойигача сақланади.
Голден Делишес - Шимолий Америкадан келтирилган қишки нав бўлиб, дарахтлари пакана бўйли 3-4 йили ҳосилга киради. Ренет-Симиренко олма нави билан бир вақтда гуллаб ҳосил беради. Бу нав Ренет Симиренко, Жонатан, Алпинист навлари чанги билан яхши чангланади ва уларни чанглантиради. Мевасини махсус биноларда анча вақт сақлаш мумкин. Меваси йирик, ўртача вазни 130-160 г келади, чўзинчоқроқ ёки юмалоқ-чўзиқ бўлиб, ранги сариқ тилласимон. Мевасининг пўстида кулранг доғлар ва айримларида зангсимон доғлар учрайди. Эти ялтироқ, сариқ, ўртача тиғиз, ҳушбўй. Голден Делишеснинг бир неча синонимлари - Старкспур Голден Делишес, Элла спур Делишес, Голдспур сино-нимлари бор.
Старк тез ҳосилга кирадиган серҳосил кузги нав. Меваси жуда яхши товарлик хусусиятларига эга, Йирик (140-160 г) юмалоқ конуссимон шаклда, кўкиш-сариқ рангда, ёйилиб кетган тўқ сариқ қизил йўл-йўл тарами бор. Яхши сақланади, ташишга чидамли. Эти сарғиш, серсув, нордон-ширин.
Дарахтлари жуда бўйчан, шох-шаббаси анча зич жойлашган, қишга чидамли, уларга ясси шакл бериш осон.