Sapar Xojaniyazov(1910–1983)

Sapar Xojaniyazov(1910–1983). Kórnekli dramaturg, talantlı artist hám rejissyor, Qaraqalpaqstan xalıq jazıwshısı S.Xojaniyazov 1910-jılı Kegeyli rayonınıń «Doslıq» sovxozında tuwılǵan. 12 jasında ata-anasınan jetim qalıp, turmıstıń kóp awır qúnlerin basınan keshiredi.
1936-1939 jılları Moskvadaǵı teatr institutınıń Qaraqalpaq studiyasında oqıydı. Onı pitkergennen keyin Qaraqalpaq mámleketlik teatrında aktyor, rejissyor, ádebiy bóliminiń baslıǵı, direktor lawazımlarında islep, ómiriniń aqırına deyin xalıqqa xızmet etken.
Sapar Xojaniyazov saxnada talanlı aktyor sıpatında 20dan aslam hár qıylı xarakterdegi obrazlardı jaratqan, rejissyor sıpatında «Aral qızı», «Altın kól», «Qozı Kórpesh - Bayan suluw», «Meniń abırayım», «Tashbalta ashıq» h.t.b shıǵarmalardı tabıslı saxnalastırıp teatr repertuarın bayıtqan.
Qóp qırlı talant iyesi S.Xojaniyazovtıń 1948-jılı «Gúlistan» atlı qosıqlar toplamı shıǵadı, onnan tısqarı dóretiwshilik dáwirinde kóplegen dramalıq shıǵarmalar jazadı. Olardan «Súymegenge súykenbe», «Baxıt», «Jas júrekler», «Aqmaq patsha», «Maman biy», «Baxıtlı bolıń balalarım» h.t.b. iri muzıkalı komediya hám muzıkalı dramalardı dóretken.
Proza tarawında da ómir boyı miynet etip óshpes iz qaldırǵan. Máselen «Aydın jol», «Xalqıńnan sır saqlama» romanları, «Aq bota», «Hújdan qıssası», «On segizinshi jıllar edi», «Aq altınlı atızdıń adamları» «Baxıt tapqan Begjan» h.t.b. povest`leri qaraqalpaq prozasın jarasıǵın keltirip tur.
S.Xojaniyazov dilmash sıpatında da, basqa tillerden qaraqalpaq tiline kóp shıǵarmalardı awdardı. Bulardıń teatr ónerimizdi hám dramaturgiyamızdı rawajlandırıwda áhmiyeti úlken boldı. Olardan Kamil Yashinniń «Gúlsara» hám «Muhabbat», Xamzanıń «Bay hám batraq», Uyǵunnıń «Altın kól», Xamid G`ulomnıń «Tashbalta ashıq», h.t.b. aytsaq boladı.
Ol 1983-jıl 27-avgust kúni qaytıs boladı. Onıń xalıq aldında islegen miynetleri óz waqtında bahalanıp «Ózbekstanǵa xızmet kórsetken artist», «Qaraqalpaqstanǵa miynei sińgen kórkem ónerǵayratkeri», «Qaraqalpaqstan xalıq jazıwshısı», «Berdaq atındaǵı Mámleketlik sıylıqtıń lawreatı» húrmetli atqları menen sıylıqlandı.