Sapar Xojaniyazov(1910–1983)

Keńesbay Raxmanov (1942-2004). Qaraqalpaq ádebiyatında shayır, jazıwshı, dramaturg, jurnalist sıpatında qálem terbetiwi menen bir qatarda teatrǵa degen ózgeshe mehri arqalı Berdaq atındaǵı qaraqalpaq mámleketli akademiyalıq muzıkalı teatrında kóplegen dramalıq shıǵarmalardı saxnalastırǵan kúshli dramaturglerimizdiń biri K.Raxmanov boladı. Onıń hár bir shıǵarmasında joqarı adamgershilik, insaniylıq páziylet, mehir-múriwbet, watanǵa bolǵan muhabbat hám jaslar tárbiyasına baǵıshlanǵan temalardı kóriwge boladı. Ol 62 jıllıq ómiri dawamında tákirarlanbas shıǵarmalar jaratıp, qaraqalpaq ádebiyatın ǵayrı namısları menen bezey aldı.
1975-jılı «Kelin» komediyası menen teatrǵa kirip kelgen jas dramaturg, aradan kóp waqıt ótpey urıs temasındaǵı «Jaralı júrekler» tragediyasın, bunnan soń «O dúnyaǵa mirát» tragi-komediyasın, «Laqqılar emlewxanada» muzıkalı komediyasın teatrǵa usınıp, rejissyorlardı da, aktyorlardı da quwantıp, tamashagóylerdiń alǵısına miyassar boladı. Onıń bir-birin tákirarlamaytuǵın temalardaǵı saxnalıq shıǵarmaları teatr repertuarında uzaq júrip turdı.
Dramaturgtıń «Kelin» pesasınıń syujetinde sol waqıttaǵı awıl turmısına, adamlardıń jasaw tárizine Ayshaxan kónbeydi, bul turısta jasap bolmaydı, ózgertiw kerek, jaslar sport penen shuǵıllanıwı kerek. Sport zal qurıw, eskiliktiń qaldıqları menen gúresiw kerek dep átitapındaǵılardı da isendiredi. Sonıń menen birge pesada sada kempi-ǵarrı Darımbet penen Ulbiyke, awıl jigiti Rısnazar, traktorshı Satpan ózleriniń sadalıǵı menen kúlki tuwdırıp otıradı.
Bunnan keyingi pesası «Jaralı júrekler» pesası boldı. Rejissyor N.Ańsatbaev bul pesanı klassikalıq shıǵarma dárejesinde saxnalastırdı. Pesa watandarlıq urıs jıllarında qaraqalpaq awıllarınıń birinde bolıp ótedi. Onda urıs sebepli bir shańaraqtıń qańırap qalıwı kórsetiledi.
Dramaturgtıń bunnan keying shıǵarması «O dúnyaǵa mirát» tragikomediya janrında jazılıp, onda jámiyetimizde ushrasatuǵın jaman illetlerden awlaq bolıw, paraxorlıq, qıyanet, adamgershilik, mehir-múriwbet penen perzent tárbiyası sıyaqlı marallıq temalar kórsetiledi.
«Laqqılar emlewxanada» komediyası da xalqımızdıń ushırma gáplerinen quralsa da perzent tárbiyasınan shetlep ótpegen.
1978-jılı qaraqalpaq mámleketlik jas tamashagóyler teatrıda K.Raxmanovtıń «Eglegen báhár» draması menen óziniń birinshi perdesin ashtı. Onda jaslardıń baslaması menen tıń jerlerdiń ózlestiriliwi, ondaǵı ushırasqan qıyınshılıqlar sóz boladı. Bul teatrda «Toǵız tońqıldaq, bir shińkildek» ertegi tiykarında jazılǵan pesası, «At qazıǵın aylanıp…» dramaları saxnalastırıladı. 1980-1990 – jıllar aralıǵında dramaturgiya janrında «Mıńlardıń biri» muzıkalı draması, «Jetinshi papam» muzıkalı komediyaları sátli saxnalastırılıp, tamashagóylerdiń alǵısına miyassar boldı. Dramaturgtıń ǵárezsizliktiń dáslepki jıllarında jazılǵan «ınjıqtıń muhabbatı» komediyası, «Qódireń gúller» draması, «Abıyǵa babıy» hám «Payǵambar jasındaǵı kúyew» komediyaları joqarı dárejedegi shıǵarma bolıp, olardıń hár birinde insan táǵdiri, onıń jámiyettegi ornı, shańaraq tınıshlıǵı hámme nárseden ústin ekenligi kórsetiledi.