Sapar Xojaniyazov(1910–1983)

Quwatbay Ábdireymov (1937-2014). Berdaq atındaǵı qaraqalpaq mámleketlik muzıkalı teatrında kóp jıllar ishinde neshe bir ustaz aktyorlardı, rejissyorlardı, xudojniklerdi xalıqqa tanıtqan, professional rejissyura tarawına xızmet kórsetken Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan xalıq artisti, Berdaq atındaǵı mámleketlik sıylıqtıń laureatı Q.Ábdireymov 1937-jılı Moynaq rayonında tuwıladı. 1955-jılı orta mektepti pitkerip qaraqalpaq mámleketlik pedagogikalıq institutınıń rus-tili hám ádebiyatı fakultetine oqıwǵa kirdi. 1956-jılı Qaraqalpaqstan mádeniyatı hám ádebiyatınıń Tashkentte ótkeriletuǵın 10 kúnligine tayarlıqlar baslanıp, jas talanlardıń arasınan Q.Ábdireymovbaletmeyster L.Petrosovanıń kózine birden túsedi hám onı filarmoniyanıń ayaq-oyınshılar toparına mirat etti. Solay etip Q.Ábdireymovtıń kórkem ónerge tuńǵısh qádemi baslandı.
1958-jılı Tashkent teatr hám súwretshilik institutına oqıwǵa túsip, 2-kursında M.Roni hám D.Salimovlardıń «Bes dos» kórkem filmindegi Ǵafur rolin sheber atqarıp shıqtı.
1963-jılı instituttı pitkerip kelip Berdaq atındaǵı qaraqalpaq mámleketlik akademiyalıq muzıkalı teatrında aktyor bolıp miynet jolın basladı. 1964-jılı Qaraqalpaqstanda birinshi mártebe televidenie ashıladı hám bul taza tarawǵa jetik mamanlar kerek edi. Q.Ábdireymov jas bolıwına qaramastan bul jerge bas rejissyor etip bekitiledi. Ol bul jerde 2 jıl jemisli isleydi hám hár qıylı telepostanovkalardı saxnalastıradı.
1966-jılı teatrǵa direktor etip saylanadı, administartivlik jumıslar menen birge dóretiwshilik jumısların da dawam ettitedi. Onıń rejissyura tarawındaǵı birinshi qádemi 1969-jılı M.Toybayevtıń «Moskvalı kelin» spektaklin saxnalastırıwı boldı. 1970-jılı qaraqalpaq milliy teatrı tariyxında úlken waqıya, V.Sheksperdiń «Otello» tragediyası saxnalastırıladı. Spektakldi saxnalastırıw menen birge sonda ol Otello rolin de sheber atqarıp shıǵadı.
1973-jılı teatrdıń bas rejissyorı etip saylanadı. Usı jılı YUNESCOnıń qararı menen Abu Rayxan Beruniydiń tuwılǵanına 1000 jıl tolıw múnásibeti menen, ol T.Seytjanovtıń «Abu Rayxan Beruniy» pesasın saxnalastıradı.
Bunnan keying dáwirlerde Q.Ábdireymov bas rejissyor, direktor, rejissyor lawazımlarında islep, qaraqalpaq teatrına pidáyi xızmet etti. Ol 40 tan aslam spektakllerdi saxnalastırdı. Olardan «Moskvalı kelin», «Jumagúl», «Mamanbiy», «Arbań awdarılmasın», «Berdaq», «Kelin», «Ańlamay bastım tikendi», «Atı óshsin», «Máńgi bulaq», «Ana dawsı», «Júrektiń otı sónbesin», «Ernazar Alakóz», «Bizler de ashıq bolǵanbız», «Keshikken muhabbat», «Qodireń gúller», «Úylenbesem ólemen» hám taǵıda qatar spektakller qaraqalpaq tamashagóyleri menen qońsılas respublikalar qánigeleri tárepinen de joqarı bahalar aldı.
Q.Ábdireymov dóretiwshiligi teatr hám kinoteatr menen tıǵız baylanıslı. Ol «Ózbekfilm», «Qazaqfilm», «Qaraqalpaqfilm» studiyalarında túsirilgen 20 dan aslam kinofilmlerge obrazlar jarattı. «Hamza»da Alidjan, «Kók jiyekke sozılǵan isler»de Tanabay, «Eski zamannıń urpaqları»nda Quwat Saydovich, «Aldarkóse»de Taken, «Artımızdan Moskva»da Raximov, «Jaz ortasındaǵı qar»da Bek Qaramsaqov, «Komsomollar barmaq»ta da Muratbek, «Qutırǵan aq quw»da Quwat, «Ańızǵa aylanǵan qız» da Walixan, «Qaysar qız»da Záripbay, «Tank»de Bahadir aǵa hám basqa da filmlerde ózin kórsetip, kino áleminiń qáharmanına aylandı.
Q.Ábdireymovtıń miynetleri óz waqtında bahalanıp oǵan Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan xalıq artisti húrmetli ataqları berildi, Berdaq atındaǵı mámleketlik sıylıqtıń laureatı boldı, «El-yurt» ordeni menen sıylıqlandı. Q.Ábdireymov2014-jıl 77 jasında qaytıs boladı.