Zoologiya(Omirtqali) pa'ninen Laboratoriyalıq jumıslar Jumıstı orınlawǵa kórsetpeler

Visceral skelet – Súyekli balıqlardıń visceral taǵalarıda akulanıń visceral taǵasına uqsas, jaq ornı, til astı hám saǵaq súyeklerinen ibarat. Birlemshi jaq hám ekilemshi jaqlardan ibarat. Birlemshi jaq xondrial dúzilip, akulanıń tańlay kvadrat hám mekkel shemirsheklerine gomolog bolıp esalanadı. Ústińgi jaqta olar aldıńǵı bólim ushında jaylasqan bir jup tańlay súyek (34-súwret, 4) arqasında (tómengi jaq penen birikken jayda) bir jup kvadrat súyekten ibarat, bul súyeklerdiń arasında 3 qanat sıyaqlı súyekler bar, bulardan birewi keyingi qanat sıyaqlı xondrial súyek, qalǵan ekewi qaplaǵısh súyek bolıp tabıladı. Súyekli balıqlarda tutıp turıw funkciyasın birlemshi jaq emes, bálki qaplaǵısh súyekler, sonday-aq jaqlar ara jup súyek hám ústińgi jup súyeklerden (34-súwret 1) payda bolǵan ekilemshi jaq atqaradı. Tómengi jaq quramına úsh jup súyek: kvadrat súyek penen birigetuǵın hám akuladaǵı mekkel shemirshegine gomolog bolǵan xondrial qosılǵan súyegi, (34-súwret, 30) eki jańa qaplaǵısh element qosıw súyeginiń distal bólimin, qap sıyaqlı qaplap alǵan úlken tis súyegi (34-súwret 31) hámde qosıw súyeginiń arqa múyeshine ornalasqan kishkene múyesh súyegi (34-súwret 29) kiredi.
Til astı taǵası tek ǵana xondrial súyeklerden dúzilgen. Til astı taǵasınıń ústińgi bólimi dál akulalardaǵıday úlken giomandibulyar súyekten (34-súwret, 17) ibarat. Giomandibulyarǵa bir tárepten kvadrat súyek penen simplektikum, ekinshi tárepten bolsa, til astı taǵasınıń tómengi elementleri kelip qosıladı. Bulardan eń úlkeni gioid (34-súwret 34) bolıp esaplanadı. Solay etip giomandibulyar súyek simplektikum menen birge, akwlada bolǵanı sıyaqlı jaq óspe súyeginiń funkciyasın atqaradı, demek sazannıń bas skeleti hám giostillik tipte. Joqarǵı jaqtıń miy qutısına baylamlar hámde miy qutısınıń esitiw bóliminde giomandibulyar súyek penen yaki shemirshek penen tikkeley baylanısıwı giostillik tipte baylanısıw dep ataladı. Oń hám shep táreptiń gioidleri bir waqıtta tildi uslap turıwshı kopsula, yaǵnıy taq súyek arqalı qosıladı. Súyekli balıqlarda bes jup saǵaq taǵaları bir-biri menen óz-ara hárekecheń birkken tórt jup súyekshelerden hám taǵalardıń astıńǵı tárepinen tutastırıúshı bir taq element kapuladan payda bolǵan, biraq súyekli balıqlarda besinshi saǵaq ornı kúshli redukciyalanǵan.


34-Súwret. Sazannıń basskeletiniń qaptaltárepinenkórinisi.
1-jaqaldı súyegi, 2-ústińgijaqsúyegi, 3- tumsıqsúyegi, 4-tańlaysúyegi, 5-aralıkiyisseziwsúyegi, 6-kózjası súyegi, 7-mańlayaldı súyegi, 8-kóz ústisúyegi, 9-mańlaysúyegi, 10-qanatsıyaqlı qulaqsúyegi,11-tóbesúyegi, 12-shekesúyegi, 13-ústińgiqulaqsúyegi, 14-ústińgieńsesúyegi, 15-tóbesúyegi, 16-kleytrum ústisúyegi, 17-giomandibulyarsúyek, 18-qaqpaqsúyegi, 19-qaqpaqaldı súyegi, 20-kleytrum, 21-jawrın, 22-karakoid, 23-qaqpaqaralıqsúyegi, 24-saǵaqnurları, 25-arqaqanattárizlisúyek, 26-kvadratsúyegi, 27-ishkiqanattárizlisúyegi, 28-sırtqı qanattárizlisúyegi, 29-múyeshsúyegi, 30-birigiwsúyegi, 31-tissúyegi, 32-kóz átirapı saqıynasúyekleri, 33-aralıqiyisseziwsúyegi, 34-qosımsha óspesúyegi, 35-simplektikum, 36-eńsetesigi.

Súyeklibalıqlardajańadúzilistegisaǵaqqaqpaǵı bolıp, olhártáreptengiomandibulyarsúyekkeqosılatuǵıntórtjalpaqqaplagıshsúyekten, qaqpaq (34-súwret, 18), qaqpaqaldı (34-súwret 19), qaqpaqastı (34-súwret 37) hámqaqpaqaralıq (34-súwret, 23) súyeklerdendúzilgen.