Ўзбкистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат педагогика

Логопедиянинг бошқа фанлар билан алоқаси. 
Логопедия бошқа фанлар билан чамбарчас боғлангандир. Шахсга ҳар 
томонлама таъсир кўрсатиш, нутқ бузилишини бартараф этиш ва олдини олиш 
билан омилкорона шуғулланиш учун нутқдаги нуқсонларнинг белгиларини, 
уларнинг этиологияси, механизмлари, нутқ фаолияти бузилиши таркибидаги 
нутқий ва нутқсиз белгилар муносабатларини билиш керак. Булогопедиянингбошқа 
фанлар билан бўладиган алоқасини белгилайди. Тизимлар ичидаги ва тизимлараро 
алоқалар бор. Тизим ичидаги алоқаларга педагогика ҳамда махсус педагогиканинг 
турли соҳалари: сурдопедагогика, тифлопедагогика, олигофренпедагогика, умумий 
ва махсус психология билан бўладиган алоқалари киради. Тизимлараро алоқаларга 
эса тиббий-биологик ва тилшунослик фанлари ўртасидаги алоқалар киради. 
Логопедия умумий анатомия ва физиология, нутқ механизмлари, нутқ жараёнининг 
бош мияда ташкил этилишиҳақидаги, нутқ фаолиятида иштирок этадиган 
анализаторларнинг қурилиши ва ҳаракатга келиши хақидаги билимлардан 
фойдаланади. Нутқбузилиши механизмларини тушуниш тузатиш жараёни 
қонуниятларини аниқлаш учун олий руҳий функцияларнинг динамик 
локализацияланиши тўғрисидаги, нутқнинг онгда шаклланиши борасидаги 
билимларни эгаллаш керак бўлади. Нутқ мураккаб функционал жараёндир. Унинг 
асосида мулоқот жараёнидаги тил белгиси тартибларидан қўлланиш ётади. Тилнинг 
мураккаб тизими узоқ муддатли ижтимоий-тарихий ривожланиш маҳсули бўлиб, у 
бола томонидан нисбатан қисқа муддатларда ўзлаштириб олинади. 

---

15 
Нутқий тизим бош мия аъзоларининг фаолиятига асосланади. Улардан ҳар 
бири нутқ фаолиятининг ўзига хос вазифасини бажаради. А. Р. Лурия мия 
фаолиятини учта функционал блокка ажратади. 
Биринчи блок 
— бош мия пўстоғи ости (юқори ствол ва лимбик облает) 
ҳақидаги билимларни ўз ичига олади. У бош мия қатлами тонусининг нормаллиги 
ва унинг тетиклик ҳолатини таъминлайди.