Ózbekstan Respublikası joqarı hám orta

TILDIŃ SISTEMASI HÁM STRUKTURASI

Sistema hám struktura terminleri barlıq ilimlerde derlik qollanadı.

Ulıwma ilimde sistema dep belgili bir tártipte bir-biri menen tıǵız baylanısta,qarım-qatnasta turatuǵın elementlerden quralǵan bir tutas obiektini aytamız. Sistemaǵa kiretuǵın bólshekler sistema elementleri delinedi. Sistema elemenleri óz-ara bekkem baylanısta, birlikte,shártli qatnasta uyımlasqan boladı.
I.A Boduen de Kurtene sistema,stuktura terminleriniń keń qollandı, stukturaǵa itibar bermedi.
Sossyurdıń aytıwınsha hár til bólek-bólek sistemalar, ol sistemalar óz-ara baylanıslı bolǵan hár qıylı elementlerden turadı: Tillik sistema degenimiz- tanbalar sisteması, elemetler qatnasınıń sisteması dep esaplaydı. Tildiń sisteması hám stuturası jóninde oǵada kóp pikirler ilimpazlar tárepinen aytıldı. Solay da tildiń sisteması hám stukturası máselesi ele sheshilmey kiyatırǵan máselelerden biri. Geyde olar biri ornına biri jumsaladı.

SISTEMA HÁM STRUKTURANIŃ BIRLIGI HÁM ÓZGESHELIGI

Sistema stukturanıń qarım-qatnasına baylanıslı aytılıp júrgen pikirlerdi eki toparǵa bólse boladı. Birinshisi- bul ekewiniń arasına shek qoymaw: bul kóz qarasqa olar ekewiniń ortaq belgileri sebepshi boladı: Ekinshisi- kópshilik kórnekli ilimpazlar olar ekewin sózsiz bólek qarawdı usınadı.

Praga lingvistikalıq mektebiniń wákilleri sistema hám strukturanıń tıǵız baylanıslı ekenin atap kórsetti: stukturanı sistemanıń bir tarawı, bir máselesi dep tanıdı. SHınında da sonday.
STRUKTURA DEP tillik formalardıń arnawlı usıllar arqalı iske asatuǵın baylanısların,qarım-qatnaslarınıń jıynaǵın aytamız. Basqasha aytqanda sistema elementleriniń bir-biri menen qatnasın stuktura deymiz.Sonlıqtan da strukturanı sistemanıń bir kórinisi,tarawı deydi. Al tillik sistema degende birgelki obiekti dep sanalatuǵın til quramına enetuǵın formalar menen olar arasında baylanıslardıń jıynaǵı jatadı. Tillik sistemanı quraytuǵın bólimler- fonetika.leksika,gramatika.Bular ilimde yarus,uraven,yamasa sistemaya struktura elementleri dep ataladı.