|
Биринчи босқич- 2020-2021 ўқув йилини аввалида тадқиқот мавзуси бўйича тегишли адабиётлар ва илмий асарлар кўриб чиқилди ва уларни таҳлил қилинди, муаммонинг назарий ва амалий жиҳатлари ўрганилди. Тадқиқотнинг мақсади ва вазифалари, илмий фарази аниқланди.
Ўқув муассасаларда тарбия ишларини бошқариш ҳолатини амалга оширишда тўпланган илғор тажрибалар кузатилади, таҳлил этилади ва умумлаштирилади.
Тажриба синов ишлари дастури белгиланди, ўқув муассасалар аниқланади
Иккинчи босқич- 2021 ва 2022 ўқув йилини аввалида тажриба синовлари Чирчиқ шаҳар 2 умумий урта таълим муассаса ўқувчилари ва машғулотлари билан олиб борилди.
Ўқувчиларнинг тарбиявий ишлар жараёнида бошқариш ҳолатларини назарга олинди, уларнинг тарбисига қаратилган таъкидловчи ва шакллантирувчи ўқув тажриба ишлари йўлга қўйилди. Тажриба машғулотларини мазмуни, шакллари, методлари ишлаб чиқилди, амалий тажриба ишлари ташкил этилди.
Учинчи босқич- ўқув йилнинг охирги вақтлари ўз ичига олади. Бу даврда тарбия ишларни замонавий ёндашувлар асосида бошқариш ҳолатларини, назарий ва услубий жиҳатлари илмий асосланди, тажриба синов ишларни натижалари статистик усулда қайта ишланди.
Дастлабки тажриба-синов ишларида ўқувчилари билан суҳбат ўтказиб уларни маънавий дунёсини ва тарбиявий ишларга қатнашиш фаолиятларини билиш учун қуйидаги сўровномалар мурожат этдик:
Саволлар:
Ўқув муассасада қайси тўгараклар ва тарбиявий ишлар ташкил қилинган?
Тарбиявий соатлардан олган тасавуротингиз қандай?
Миллий қадриятлар, миллий мерос ва ўзликни англаш ҳақидаги қарашларингиз?
Синфдан ва муассасадан ташқари қайси тарбиявий ишларни биласиз?
Ўқув жараёнга ёндошиш деганда нимани тушунасиз?
Психологик ёндошув ҳақидаги маълумотингиз?
Индивидуал ёндошишни қандай тушунасиз?
Инновацион ёндошувлар ҳақидаги тушунчангиз?
Маънавий аҳлоқий фазилатлар тизимига нималар киради?
Замонавий ёндошувлар деганда нимани тушунасиз?
Бу саволларга олган маълумот шуни кўрсатдики, ўқувчиларни ўқув муассасаларидан ва аудиториялардан тарбиявий ишларни ташкил қилишида тасавурот талабга жавоб берилмади.
Ўқувчилар билан тадқиқот бошида ўтказилган суҳбатларда берилган 10 саволларга қуйидаги жавобларни олганмиз.
№
|
Саволлар
|
Жавоблар 50 ишидан
|
Тўғри
|
Нотўғри
|
|
Ўқув муассасада қайси тўгараклар ва тарбиявий ишлар ташкил қилинган?
|
18
|
32
|
|
Тарбиявий соатлардан олган тасавуротингиз қандай?
|
20
|
30
|
|
Миллий қадриятлар, миллий мерос ва ўзликни англаш ҳақидаги қарашларингиз?
|
15
|
35
|
|
Синфдан ва муассасадан ташқари қайси тарбиявий ишларни биласиз?
|
16
|
34
|
|
Ўқув жараёнга ёндошиш деганда нимани тушунасиз?
|
11
|
39
|
|
Психологик ёндошув ҳақидаги маълумотингиз?
|
18
|
32
|
|
Индивидуал ёндошишни қандай тушунасиз? Инновацион ёндошувлар ҳақидаги тушунчангиз?
|
17
|
33
|
|
Инновацион ёндошувлар ҳақидаги тушунчангиз?
|
10
|
40
|
|
Маънавий аҳлоқий фазилатлар тизимига нималар киради?
|
11
|
39
|
|
Замонавий ёндошувлар деганда нимани тушунасиз?
|
8
|
42
|
Республикамизда замонавий талаблар асосида табия сифатини ошириш, бошланғич таълимнинг ўқув дастурлари, ўқув-методик адабиѐтларини халқаро талаблар асосида янгилаш, шунингдек, иқтидорли ўқувчиларнинг тушунчаларни янада пухта эгаллашлари учун зарур шарт- шароитлар яратиш мақсадида ―Президент мактаблари‖ ташкил этилди. Шу билан бир қаторда, ўқувчиларга тарбиявий тушунчаларни компетенциявий ѐндашув асосида ўргатиш, олам ва одам ҳақидаги яхлит тасаввурларни шакллантиришга йўналтирилган синергетик таълим ва тарбия муҳитини такомиллаштириш муҳим аҳамият касб этмоқда.
Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегиясида ―Илмий-тадқиқот ва инновацион фаолиятни рағбатлантириш, илмий ва инновация ютуқларини амалиѐтга жорий этишнинг самарали механизмларини яратиш‖5 вазифалари белгилаб берилди. Бу эса, бошланғич синф ўқувчиларига тарбиявий тушунчаларни компетенциявий ѐндашув асосида ўргатиш методикасини такомиллаштириш муҳимлигини кўрсатади.
Бу борада ўқувчилар ўртача кўрсаткичдан кам натижа кўрсатдилар: аксарият ўқувчилар ўз тушунчаларини амалиѐтда қўллай олмадилар, у ѐки бу ҳодисани объектив баҳолай олмадилар, уларни таҳлил қилишга қобилиятлари жуда сустлигини намоѐн қилдилар. Берилган топшириқларни бажаришда аксарият болалар юқори даражадаги малакаларни ҳам намоѐн қилдилар, бироқ таниш материални нотаниш вазиятда қўллашга қаратилган топшириқларда қийналдилар.
Савол одатдагидан бироз бошқача қўйилганда, ўқувчилар бу саволга жавоб бера олмадилар. Бундай муаммолар яна ва яна бир бор машғулот жараѐнида таълимнинг амалий томонига янада кўпроқ эътибор қаратиш, ўқувчиларга ўз тушунчаларини ҳаѐтий вазиятларда қўллашга ўргатилди.
Тажриба-синов майдончаларида синфлар тажриба ва назорат гуруҳларига ажратилиб, танланган тажриба гуруҳларида Атрофимиздаги олам ва Тарбиявий машғулотлари бир неча усул ва методлардан фойдаланган ҳолда, компетенциявий ѐндашув асосида ташкил этилди. Ўқувчиларни ўқитиш мазмунига компетенциявий ѐндашувни тадбиқ этиш бўйича ишлар тегишли ўқув муҳитини ташкил этиш; ўқувчилар ўқув-билиш фаолиятини ташкил этишнинг тегишли шакл ва усулларини қўллаш; таълим мазмунини яратиш каби йўналишларда амалга оширилди. атиш, ўқувчиларни умумий ривожлантиришга эътиборни кучайтириш лозимлигини кўрсатди. Биз тажриба-синов ишларининг шакллантирувчи босқичини ана шу мақсад асосида амалга оширдик.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ―Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 6 апрелдаги 187-сонли Қарори билан тасдиқланган, шунингдек Ўзбекистон Республикаси узлуксиз тарбия тизимининг умумий ўрта таълим тизимида ўқувчиларнинг фанлар асослари бўйича мунтазам тушунча олишлари, уларда тушунча ўзлаштириш эҳтиѐжини, асосий ўқув-илмий ва умуммаданий тушунчаларни, миллий ва умумбашарий қадриятларга асосланган маънавий- ахлоқий фазилатларни, меҳнат кўникмаларини, ижодий фикрлаш ва атроф- муҳитга онгли муносабатда бўлишни ва касб танлашни ривожлантиришга хизмат қилади.
Ўқувчилар билан тадқиқотнинг охирида ўтказилган суҳбатлар ва сўровномаларда берилган саволларга қуйидаги жавобларни олдик
№
|
Саволлар
|
Жавоблар 50 кишидан
|
Тўғри
|
Нотўғри
|
|
Ўқув муассасада қайси тўгараклар ва тарбиявий ишлар ташкил қилинган?
|
35
|
15
|
|
Тарбиявий соатлардан олган тасавуротингиз қандай?
|
40
|
10
|
|
Миллий қадриятлар, миллий мерос ва ўзликни англаш ҳақидаги қарашларингиз?
|
35
|
15
|
|
Синфдан ва муассасадан ташқари қайси тарбиявий ишларни биласиз?
|
36
|
14
|
|
Ўқув жараёнга ёндошиш деганда нимани тушунасиз?
|
39
|
11
|
|
Психологик ёндошув ҳақидаги маълумотингиз?
|
38
|
12
|
|
Индивидуал ёндошишни қандай тушунасиз? Инновацион ёндошувлар ҳақидаги тушунчангиз?
|
41
|
9
|
|
Инновацион ёндошувлар ҳақидаги тушунчангиз?
|
38
|
12
|
|
Маънавий аҳлоқий фазилатлар тизимига нималар киради?
|
39
|
11
|
|
Замонавий ёндошувлар деганда нимани тушунасиз?
|
35
|
15
|
|
Инновацион ёндошувлар ҳақидаги тушунчангиз?
|
38
|
12
|
|
Маънавий аҳлоқий фазилатлар тизимига нималар киради?
|
39
|
11
|
|
Замонавий ёндошувлар деганда нимани тушунасиз?
|
35
|
15
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
