Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирининг

3.9. 
Сийдик найи тошларини даволашнинг специфик усуллари
3.9.1. Консерватив даволаш/кузатув 
Ҳозирги вақтда тошларнинг ўлчамларини ҳисобга олган ҳолда уларни мустақил 
равишда тушиши тўғрисида етарлича маълумотлар олинмаган. 4 мм гача бўлган 
тошларнинг 95% 40 кун ичида ўз-ўзидан чиқиб кетиши аниқланган [122]. 
Мавжуд маълумотларни таҳлил қилиш асосида тошнинг мустақил равишда 
тушиши мумкин бўлган ўлчамлари учун аниқ чегарани белгилашнинг иложи йўқ; < 10 мм 
оптимал кўрсаткич ҳисобланади [122]. Шу сабабли, ишчи гуруҳ ушбу тавсияларга 
ўлчамларни киритмаган, аммо “катта бўлмаган” тошлар ҳажмини 6 мм гача чеклашни 
таклиф қилган. Ишчи гуруҳ тошнинг мустақил равишда тушиши частотаси тошнинг 
ўлчами катталашиши билан камайиб боришини ва беморлар ўртасида индивидуал 
фарқлар мавжудлигини тан олади. 
3.9.2. Фармакологик даволаш, литокинетик терапия 
ЛКТ фақат тошни фаол равишда олиб ташлаш кўрсатилмаган тақдирда берилиши 
керак. Агар асоратлар ривожланса (инфекция, енгиллашмайдиган оғриқ ва буйрак 
функцияси бузилиши) ЛКТни тўхтатиш керак. Ишқорлантириш ва тамсулозин 
комбинацияси сийдик найининг дистал бўлимларида жойлашган сийдик кислотали 
тошларнинг мустақил тушиш эҳтимолини оширади. 
3.9.3. Сийдик найидаги тошларни фаол равишда олиб ташлаш учун 
кўрсатмалар 
Сийдик найчасидаги тошларни фаол равишда олиб ташлаш учун кўрсатмаларга 
қуйидагилар киради: 

мустақил равишда тушиш эҳтимоли паст бўлган тошлар; 

адекват оғриқсизлантиришга қолдиришга қарамай, доимий оғриқ; 

ифодаланган обструкция; 

буйрак функциясининг бузилиши (буйрак етишмовчилиги, икки томонлама 
обструкция, битта буйрак). 
3.9.4. Сийдик найидаги тошларни фаол равишда олиб ташлаш усулини 
танлаш 
УРС ва ДЛТ учун сийдик найидаги тошни тўлиқ йўқотилишининг умумий 
кўрсаткичлари бир хил. Бироқ, УРС орқали ўлчами йирикроқ тошларни тўлиқ 
йўқотилишига олдинроқ эришилади. УРС сийдик найидаги тошлар учун самарали 
бўлишига қарамай, у асоратларнинг юқори хавфи билан боғлиқ. Замонавий эндоурология 
даврида УРС асоратлари частотаси сезиларли даражада камайди. УРС семиз беморларда 

---

50 
(ТВИ > 30 кг/м
2
) бир хил самарадорлик ва асоратлар частотаси билан хавфсиз эканлиги 
исботланган. Бундан ташқари, морбид семиришга эга беморларда (ТВИ > 35 кг/м
2
) 
асоратлар частотаси икки баравар юқоридир [123]. 
Ишчи гуруҳ сийдик тош касаллиги бўйича УРСнинг ДЛТга нисбатан афзалликлари 
ва камчиликларини баҳолаш учун тизимли шархлашни амалга оширди [124]. ДЛТ билан 
таққослаганда, УРС сийдик найининг проксимал бўлимидаги тошлар учун тўрт ҳафтадан 
сўнг тошни тўлиқ олиб ташланишининг юқори частотасига эга, аммо бу фарқ уч ойдан 
кейин статистик аҳамиятга эга бўлмай қолади. УРСдан сўнг қайта даволаш частотаси 
пастроқ, аммо қўшимча аралашувлар, асоратларнинг частотаси ва госпитализация 
давомийлиги юқори. УРС учун тошни олиб ташлашдаги юқори кўрсаткичларига қарши 
ДЛТнинг шикастлаш даражаси пастлигини қўйиш мумкин. Clavien-Dindo шкаласи бўйича 
асоратлар баҳоланган тадқиқотларда ДЛТдан сўнг асоратлар частотаси паст бўлган. 
Семизлик ДЛТ ва ТОНЛТ самарадорлигини пасайтириши ва даволаш тактикасига 
таъсир қилиши мумкин.