Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ирригатция ва қишлоқ ХЎжалигини

Таълимнинг яна бир ўзига хос хусусияти унинг тарбиявий 
характерга эга эканлигидир.
Ҳар қандай тарбия асосида билим мавжуд 
бўлганидек ҳар қандай таълим ўзида маълум тарбиявий таъсирни 
мужассамлаштиради. Билимларнинг талабанинг фақат фикрлаш қобилиятига 
эмас, балки ички кечинмаларига, ҳис-туйғуларига, фазилатларига ҳам ўз 
таъсирини ўтказади. Айниқса, гуманитар фанларни ўрганиш талабанинг 
маънавиятини 
шаклланишида 
аҳамиятлидир. 
Шунинг 
учун 
таълим 
муассасалари тарихан фақат илм масканларигина бўлиб қолмасдан, балки 
тарбия учоқлари сифатида ҳам қабул қилинган. Таълим ва тарбия бир 
жараѐннинг икки томони бўлиб, бири-бирини тўлдириб келади. Билим бу куч-
қудрат, ана шу куч-қудрат маънавияти етук инсон қўлида ривожланишга 
хизмат қилади. Маънан қашшоқ инсон бу қудратдан ноўрин фойдаланиши ва 
жамиятга зиѐн етказиши эҳтимолдан ҳоли эмас. Бундай ҳолатлар тарихда жуда 
кўп маротаба такрорланган ва бу исбот талаб қилмайдиган аксиомага айланган. 
Демак, таълим албатта тарбиявий асосга эга бўлиши ва талабаларга фақат 
билим бериш билан чекланиб қолмаслиги, балки тарбиялашдек мураккаб 
жараѐнини ҳам ўз зиммасига олиши лозим. 
Таълим жараѐни таъсирида талабанинг ақлий камолотини, билиш 
қобилиятини, ўқишга, меҳнатга бўлган муносабатини ривожлантириш ва янги 
3
”Узбекистон Республикасининг Таълим тугрисидаги Конуни” Тошкент 1997 йил. 

---

16 
поғонага кўтариш асосий масалалардан биридир. Айнан таълимнинг 
ривожлантирувчи хусусиятини икки даражага ажратиб таҳлил қилади. 
Зарурий ривожланиш.
Бу талаба тайѐргарлигидаги мавжуд даража, 
бошқача қилиб айтганда, талабадаги бор даража, яъни талабанинг бугунги ўқув 
жараѐнигача бўлган тайѐргарлик даражасидир. Бу даража талабанинг ишни 
мустақил бажара олиши билан характерланади.