Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент Давлат техника университети Р. Ф. Мингазов, Х. C исахўжаев, Р. К. Чембаев

8.2. Мазут форсункалар

Мазутнинг юпқа пуркалиши учун марказдан қочирма форсункалар қўлланилиб, бу форсункалар ҳавони етказиб берадиган ва уни уюрмаловчи асбоблар – регистрлар билан биргаликда мазут ёндиргичларини ташкил қилади. Мазут пуркаш усулидан қатъий назар, форсункалар қуйидагича бўлади: механик, буғ механик, буғли ва ротацион.

Механик пуркашда мазут оқишининг кинетик энергияси қўлланилиб, босим орқали ёқилғи насоси ҳосил қилинади. Форсунка соплосидан босим таъсирида катта тезликда чиққан мазут юпқа пуркаланади.
Буғли форсункаларда ёқилғи пуркалиши форсункадан оқиб чиқаётган буғ оқимининг кинетик энергиясидан фойдаланиш ҳисобига олиб борилади, мазут эса (ф) форсункага кичик босимда ҳам етказиб берилиши мумкин.
Охирги вақтда механик ва буғ форсункалардан ташқари аралаш буғ механик форсункалар кенг қўлланилиб. Уларнинг иши пуркашнинг бу иккала усулдаги биргаликда ишланишидан иборатдир.
Ротацион форсункалар. Марказдан қочирма кучлар ҳисобига мазутни юпқа пуркаш учун ва уни ўтхонага конуссимон тарқатиб бериш учун қўлланилади.
Механик форсункалар. Булар энг кўп тарқалган форсункалар туридир. Бу ҳолатда мазут пуркаши ортиқча юқори босим бериш ҳисобига бўлади (2.5-4.5 МПа). Мазут бир неча каналли форсункалар орқали гирдобли камерага узатилади ва чиқишда айлантирилган мазут диаметри d₀ сопло орқали ўтхонага пуркалади. (8.6-расм).
Шунда жадаллик билан айланиш гирдоби ҳосил қилиниб, натижада катта тезликда (80 м/с-гача) соплодан суюқ ёқилғи конуссимон бўлиб оқиб чиқади. (8.7-расм).

8.7-расм. Суюқликнинг соплодан чиқишидаги ҳаракати ва пуркалиши:

1-сопло; 2-кириш канали

8.6-расм. Механик пуркашли мазут форсункаси: а – форсунка; б – тўртбурчакли уюрма камераси; в – думалоқ уюрма камераси; 1 – уюрмали камера(айлантирувчи); 2 – гайка; 3 – боши; 4 – форсунка устуни; 5 – корпус; 6 – бирлаштирувчи штуцер; 7 – ушлаб турувчи қисқин; 8 – тўхтатувчи винт.