Худойқулов хуршид хуррамович молиявий ҳисоботлар ва уларни баҳолаш бўйича кўрсакичлар

ХУДОЙҚУЛОВ ХУРШИД ХУРРАМОВИЧ
Молиявий ҳисоботлар ва уларни баҳолаш бўйича кўрсакичлар
ТАҚДИМОТИ



РЕЖА:
1. Молиявий ҳисобот турлари. Баланс активлари ликвидлилиги рентабеллиги.
2. Молиявий натижалар таҳлили. Халқаро стандартлар бўйича молиявий ҳисоботлар таҳлили.
3. Корхона молиявий барқарорлиини таъминлаш усуллари
Молиявий ҳисобот турлари
1-СОНЛИ «БУХГАЛТЕРИЯ БАЛАНСИ»
2-СОНЛИ «МОЛИЯВИЙ НАТИЖАЛАР ТЎҒРИСИДАГИ ҲИСОБОТ»
4-СОНЛИ «ПУЛ ОҚИМЛАРИ ТЎҒРИСИДА ҲИСОБОТ»
5-СОНЛИ «ХУСУСИЙ КАПИТАЛ ТЎҒРИСИДАГИ ҲИСОБОТ»
МОЛИЯВИЙ ҲИСОБОТЛАР ВА УЛАРНИНГ ТАРКИБИ
Активлар рентабеллиги коэффициенти фақатгина йил якунларига кўра қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:

Арк =	Стф __________	бунда:
	Ўб

Стф — Фойда солиғини тўлагунга қадар фойда «Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот» 2-сонли шаклнинг 240-сатр 5-устуни, ёки Фойда солиғини тўлагунга қадар зарар «Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот» 2-сонли шаклнинг 240-сатр 6-устуни «–» белгиси билан;
Ўб — баланснинг жами активи ёки пассивининг ўртача қиймати бўлиб, ўртача арифметик ёки ўртача хронологик формула бўйича ҳисобланган.
Агар ҳисобот даври учун рентабеллик коэффициенти:
нолдан паст (манфий кўрсаткич) чиқса, корхона зарар кўриб ишлаётган;
0,05 дан паст чиқса, корхона паст рентабеллик (монопол корхоналардан ташқари) ҳисобланади.
Ўзбекистон ва хориж амалиётида ҳам молиявий ҳолатни баҳолашда қуйидаги таркиб кўрсаткичлар тизимидан фойдаланилади. Уларга қуйидаги кўрсаткичлар киради:
1.Ликвидлик кўрсаткичлари. Халқаро амалиётида ушбу кўрсаткичлар тизими “liquidity ratios” деб номланади.
2. Молиявий барқарорлик кўрсаткичлари. Халқаро амалиётида ушбу кўрсаткичлар тизими “financial leverage” деб, айрим манбаларда “leverage ratios” деб номланади.
3. Фойда, рентабеллик кўрсаткичлари. Халқаро амалиётда мазкур кўрсаткичлар тизими “profitability ratios” деб номланади.
4. Иш активлиги кўрсаткичлари. Хориж амалиётида ушбу кўрсаткичлар тизими “efficiency ratios” деб номланади.
ЛИКВИДЛИК КЎРСАТКИЧЛАРИ (LIQUIDITY RATIOS)
МУТЛАҚ (ТЕЗКОР) ЛИКВИДЛИК
Клl= ПМ+ҚММҚ / ЖМ ПМ – Пул маблағлари; баланснинг активи 320+370+380–сатрлар йиғиндиси. ЖМ – Жорий мажбуриятлар; баланснинг иккинчи бўлими пассив тамони 600-сатр
Тезкор ликвидлик Кл2=(ПМ+ҚММҚ+ДМ) / ЖМ Бунда: ДМ – Дебиторлик мажбуриятлари; баланс активи 210-сатр. Жорий ликвидлик Ушбу кўрсаткич қоплаш коэффициенти деб ҳам айтилади. Кл3=ЖА / ЖМ Бунда: ЖА – Жорий активлар; баланс активи иккинчи бўлим жами 390-сатр
Хориж амалиётида шунингдек корхона фойдасини аниқлашнинг EBIT, EBITDA тартиблари белгиланган (Times interest earned ratio).
Мазкур кўрсаткичларни ҳисоб-китоб қилиш ва баҳолаш тартибларининг жорий этилишига Ўзбекистон амалиётида (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2015 йил 28 июлдаги 207 сонли “Давлат улуши бўлган акциядорлик жамиятлари ва бошқа хўжалик юритувчи субъектлар фаолияти самарадорлигини баҳолаш мезонлари тўғрисидаги“ Қарори ва Низомдан) фойдаланиш белгиланди ва тавсия этилди. Низом белгилови асосида EBIT(Earnings Before Interest and Taxes), EBITDA (Earnings before interest, taxes, depreciation and amortization) кўрсаткичлари қуйидаги ҳисоб китобларни амалга ошириш орқали топилади
Хориж амалиётида шунингдек корхона фойдасини аниқлашнинг EBIT, EBITDA тартиблари белгиланган (Times interest earned ratio).
Эътиборингиз учун раҳмат