Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта-махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги

Бугун денгизнинг ҳажми 13 баро­барга, майдони 7 баробарга қисқарди.
Сув чегараси юзлаб километрга чекинди, шўрланиш, яъни минераллашуви ғарбий қисмида 120 г/л га, шарқий қисмида 280 г/л гача етди.
Экологик ҳалокат оқибатлари Оролбўйи аҳолисининг турмуш тарзига салбий таъсир ўтказди. Бугун халқаро миқёсдаги экологик муаммоларнинг мураккаб мажмуи Орол фожиасида ўз аксини топди. Очиғи, минтақадаги барча жараён ва ҳолатлар глобал иқлим ўзгариши шароитида янада кескинроқ, шиддатлироқ намоён бўлмоқда.
Маълумки, Марказий Осиё давлатлари аҳолисининг сувга бўлган эҳтиёжи асосан трансчегаравий дарёлар – Амударё ва Сирдарё ҳисобига қондирилади. Иқлим ўзгариши, глобал ҳароратнинг ошиши туфайли Амударё ва Сирдарёнинг сув захираси манбаи бўлган музликлар яқин келажакда 15–20 фоизга камайиши кутилмоқда.
Орол денгизининг қуриган қисмида майдони тахминан 5,5 млн. гектар бўлган янги чўл – Оролқум, оппоқ туз билан қопланган кенг ҳудудлар пайдо бўлди. Ундан юзлаб километрга миллионлаб тонна туз, чанг ва қумларни тарқатувчи довуллар кўтарилади. Туз шлейфлари 400 км. дан ошади, қумли ва тузли бўронларнинг таъсир доираси – 300 км. гача етмоқда.
Ҳар йили атмосферага 100 млн. тоннагача қум аралаш тузли чанглар кўтарилади.
Ўтган асрнинг 80-йиллари бошидан буён бундай довуллар йилига 90 кундан ортиқ содир бўлмоқда.

Экологик муаммолар, уни олдини олиш омиллари.
 Маълумотларга кўра, дунёнинг деярли барча мамлакатларида қаттиқ маиший чиқиндилар салмоғи аҳоли жон бошига йилига бир фоизга ортиб бормоқда. Хўжалик фаолияти натижасида атроф-муҳитга юзлаб турдаги чиқиндилар чиқарилади. Бугунги кунда уларнинг атиги бир неча турларидан иккиламчи хомашё сифатида фойдаланилмоқда, холос. Чиқиндилардан фойдаланиш атроф-муҳит муҳофазаси билан боғлиқ бир қатор муаммоларни ҳал этишга хизмат қилади. Жумладан, бунда бирламчи хомашёни ишлатиш сезиларли даражада қисқаради, атроф-муҳитнинг ифлосланиши, хомашёни қайта ишлаш жараёнига сарфланадиган меҳнат сарфи камаяди. Баъзи мамлакатларда бирламчи хомашё ресурсларининг тугаб бораётганлиги ишлаб чиқариш технологияларининг фақат иккиламчи хомашёни қайта ишлашга татбиқ этилишига олиб келмоқдаки, бу ўзининг сезиларли иқтисодий самарасини бераётир. Масалан, чиқинди қоғозни қайта ишлашдан олинган қоғозга ёғочдан олинадиган қоғозга нисбатан 60 фоиз кам энергия сарфланади ва бунда ҳавонинг ифлосланиши 15 фоизга, сувнинг ифлосланиши эса 60 фоизга камаяди.
Инсоннинг табиатга нотўғри таъсир кўрсатиши натижасида юзага келадиган салбий ҳолатларнинг олдини олишда экологик таълим-тарбиянинг ўрни ниҳоятда катта. Ота-боболаримиз қолдирган нодир мерос – мусаффо осмон, тиниқ сув, тоза тупроқ, ер ости ва ер усти бойликларини асраш, уларни асл ҳолида келгуси авлодларга топширишни тушунтириш энг долзарб ва кечиктириб бўлмайдиган умуммиллий масаладир.
Шу нуқтаи назардан қараганда, Ватан равнақи, аввало, унинг фарзандларига, уларнинг маънавий ва жисмоний камолотига бевосита боғлиқ. Бу, ўз навбатида, ҳар бир юртдошимиз зиммасидаги юксак фуқаролик масъулиятини ҳис этишга, ўз манфаатларини шу юрт, шу халқ манфаатлари билан уйғунлаштириб яшашга даъват этади. Юксак маънавиятли халқимиз она Ватанни асраш муқаддас бурч эканлигини эътироф этиб келган. Қарангки, халқимиз мўътабар «Она» сўзини табиатга нисбатан ҳам қўллаб, Она табиат деб, табиатимизни ҳам эъзозлайди.
Дарҳақиқат, миллий маънавиятимиз илдизига чуқур сингиб кетган ва асрлар оша унинг такомил босқичларида чуқурлашиб, теранлашиб борган халқимиз қадриятида табиатга бўлган эҳтиром беқиёсдир, юртимизда уни эъзозлаш анъанаси эса инсоният тарихи қадар қадимийдир.